ข้อสำคัญที่สุด...?

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อสำคัญที่สุด ... รู้จัก "ธรรม" หรือยัง ก่อนอื่น ... ต้องรู้จัก "ธรรม" ก่อน.!แล้วจะค่อยๆ เข้าใจ ในสิ่งที่พระผู้มีพระภาคฯ ทรงแสดงไว้ ณ สถานที่ต่างๆ จนกระทั่งมีการรวบรวม เป็น พระไตรปิฎก ผู้ที่มีปัญญามาก สะสมความรู้ ความเข้าใจ ในสิ่งที่กำลังปรากฏขณะที่กำลังฟัง ... ก็สามารถที่จะแทงตลอด "ความจริงของสภาพธรรม"เช่น ท่านพระสารีบุตร เป็นต้น

เพราะฉะนั้น พระธรรม ที่พระผู้มีพระภาคฯ ทรงพระมหากรุณาแสดงธรรมไว้ตลอด ๔๕ พรรษา สำหรับ "ผู้ที่ฟังแล้ว ... ฟังอีก"แล้ว ไตร่ตรอง จนกระทั่งเป็นความเข้าใจของตนเองว่า สามารถที่จะเข้าใจได้ แม้คำที่ได้ยิน แต่ละคำ ... ว่า ถูกต้องหรือเปล่า.!แม้ในขั้นต้น ไม่สามารถที่จะรู้จัก "ธรรม"เพียงได้ยินคำแต่ละคำ และ เพียงรู้เรื่องราว เท่านั้น เพราะฉะนั้นในปฐมเทศนา "ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร"มีข้อความที่ทรงแสดงคือ สัจจญาณ กิจจญาณ กตญาณ

ทุกคน ... อาจจะสนใจเพียงแค่ "อริยมรรคมีองค์ ๘"เพราะว่า เป็นหนทางเดียว ที่จะทำให้บรรลุคุณธรรมสามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจจธรรมเป็นพระอริยบุคคล แต่ พระผู้มีพระภาคฯ ทรงตรัสถึงสัจจญาณ กิจจญาณ กตตญาณ (ปริยัติ ปฏิบัติ ปฏิเวธ) ญาณ เป็น "ความรู้" เพราะฉะนั้น "สัจจญาณ"คือ "ความรู้" ที่เข้าใจ เรื่องของสัจจธรรม อย่างมั่นคง ว่าขณะนี้ เป็น "ธรรม" ทั้งหมด และ "ธรรม" ก็มีความหลากหลายมาก"ธรรม" ที่เกิดขึ้นในขณะนี้ เกิดขึ้น เพราะเหตุ-ปัจจัยเมื่อเกิดขึ้นแล้ว ก็ต้องดับหมดไป และ ไม่กลับมาอีกเลย

เพราะฉะนั้น การฟังพระธรรมทั้งหมด ก็เพื่อ "รู้ความจริง"จนกระทั่งสามารถที่จะ "ละความไม่รู้"เมื่อละความไม่รู้ ... กิเลสต่างๆ ก็จะเบาบางลง แต่ ถ้ามี "ความไม่รู้"แล้วจะไปทำอย่างหนึ่งอย่างใดขึ้นมา ... เพื่อที่จะรู้โดยหวังว่า กิเลสจะเบาบางลงจนกระทั่งหมดไป นั้นเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้เลย เพราะฉะนั้น ต้องไม่ขาด "สัจจญาณ" คือ "ความรู้" ที่เข้าใจ เรื่องของสัจจธรรม อย่างมั่นคง ว่าขณะนี้ เป็น "ธรรม" ทั้งหมด

ข้อความบางตอนจากการสนทนาธรรม ณ โรงพยาบาลพระมงกุฏฯวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๒

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลแด่คุณพ่อ คุณแม่ และ สรรพสัตว์