รู้อย่างนั้น หรือว่า ฟังว่าเป็นอย่างนั้น
อาทิตย์ ที่ ๒๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๒
ครั้งที่ ๑๐๐
รัชดา ดิฉันจะขอต่อเนื่องจากคุณชมชื่นนิดหนึ่ง คือ เรื่องที่ท่านอาจารย์
กล่าวว่าให้ …
อาจารย์ ไม่ใช่ให้รัชดา ไม่ใช่ให้ แต่ว่า สังเกต
อาจารย์ ไม่ใช่ให้สังเกต
รัชดา ถ้าสติเกิด
อาจารย์ ไม่ใช่สติเกิด ฟังให้เข้าใจสิ่งที่ได้ยิน ถูกต้องหรือเปล่า? จริงหรือ
เปล่า?
รัชดา จริงค่ะ ในสภาพแข็ง หรือ สภาพร้อน สภาพเย็น ก็ตาม แต่ความ
รวดเร็ว อย่างเขาเปรียบเทียบว่า เหมือนช้างกระดิกหู งูแลบลิ้น
อาจารย์ รู้ได้ยังไงว่ารวดเร็ว?
รัชดา เพราะว่าเมื่อรู้สึกสภาพแข็ง ก็หมดไปทันทีเลย รู้สภาพแข็งนิด
เดียวเท่านั้นเอง แล้วจะหมดไป สภาพความไม่มีตัวตน
อาจารย์ หมดไปนั่นคือดับไป
รัชดา ดับไป คือ จะเป็นสภาพอื่น
อาจารย์ รู้อย่างนั้น หรือว่าฟังว่าเป็นอย่างนั้น นี่คือความเป็นผู้ตรง
รัชดา จะมีน้อยครั้งค่ะ ส่วนใหญ่ก็จะทราบอย่างนั้น คือฟังเป็นอย่างนั้น
รู้น้อยครั้งมาก
อาจารย์ ขณะที่เห็นเดี๋ยวนี้ เห็นดับหรือเปล่าคะ
รัชดา เห็นก็ไม่ดับอาจารย์ แล้วไปรู้ดับของอะไร?รัชดา ก็สภาพแข็งอาจารย์ เห็นเดี๋ยวนี้ยังไม่ดับเลย แล้วแข็งจะดับได้ยังไง?
รัชดา ก็รู้ในสภาพแข็งไงคะ
อาจารย์ ก็เหมือนเห็นเดี๋ยวนี้ ถ้ารู้สภาพเห็น เห็นก็ยังไม่ดับ เพราะฉะนั้น
พอรู้แข็ง แข็งจะดับได้ยังไง
รัชดา แข็งไม่เหมือนเห็นค่ะ เห็นจะมีสภาพกว้างขวางมากทางตา แล้ว
ก็สว่าง แต่แข็งมันไม่สว่าง ความรู้สึกเท่านั้นเอง เพราะฉะนั้น ก็รวด
เร็ว
อาจารย์ แข็งไม่ใช่ความรู้สึก
รัชดา แข็งเป็นการรู้สึก
อาจารย์ นี่ก็ไม่ตรง เพราะฉะนั้น แข็งดับไม่ได้
รัชดา เป็นลักษณะของสภาพรู้ใช่ไหมคะ? ...ไม่ใช่ค่ะ
อาจารย์ เพราะฉะนั้น จะไปดับได้อย่างไรในเมื่อไม่รู้
รัชดา พูดถึงแข็ง หรือ สภาพรู้แข็ง
อาจารย์ ถามว่า แข็ง ค่ะ รู้ได้อย่างไรว่า แข็ง ดับ
รัชดา แข็งนี้เป็นรูป พอรู้แข็ง สภาพที่รู้แข็ง แป๊ปเดียวเท่านั้นเอง ก็ไป
รู้อย่างอื่นแล้ว
อาจารย์ เพราะฉะนั้น ลักษณะที่รู้เป็นยังไงคะ เหมือนกับที่กำลังเห็นเดี๋ยวนี้
ไหม?
รัชดา มันน่าจะเหมือนค่ะอาจารย์
อาจารย์ น่าจะ ก็ยังไม่ใช่ความเข้าใจที่แท้จริง เพียงน่าจะ แต่ยังไม่ใช่
การอบรมเจริญปัญญา จนรู้ธาตุที่เป็นสภาพรู้ ไม่ว่าจะเห็น หรือ รู้
แข็ง หรือได้ยิน คือ รู้เสียง ลักษณะรู้เปลี่ยนไม่ได้ เป็นสภาพรู้
รัชดา แต่สภาพเห็นจะยากกว่าสภาพที่รู้แข็งมากนะคะ
อาจารย์ เพราะฉะนั้น สามารถที่จะรู้ สภาพที่รู้แข็ง ว่าดับหรือเปล่า
รัชดา เมื่อสภาพนั้นหมดไป และ มีสภาพอื่นเข้ามาทดแทนอาจารย์ ไม่ใช่การเกิดดับค่ะ คิดถึง ว่า ลักษณะนั้นต่างกับ เห็น ที่กำลังรู้
แข็ง ต่างกับ เห็นที่กำลังเห็นเดี๋ยวนี้ แต่ไม่ใช่การเกิดดับ
รัชดา ไม่ใช่การเกิดดับ แต่จากสภาพหนึ่งที่เปลี่ยนไปอีกสภาพหนึ่ง
ความรวดเร็วอย่างที่สุดเลย
อาจารย์ เร็วแค่ไหนคะ?
รัชดา รวดเร็วจนไม่สามารถจะพูดได้
อาจารย์ เดี๋ยวนี้ค่ะ ถ้าบอกว่ารวดเร็ว ต้องประจักษ์การเกิดดับ จึงบอกว่า
รวดเร็ว แต่เวลานี้เห็นก็ยังไม่ได้ดับ เพราะฉะนั้น จะรวดเร็วยังไง?
รัชดา ที่นี้ไปนึกถึงสภาพอื่นที่ไม่ใช่เห็นน่ะค่ะ สภาพได้ยิน สภาพรู้ร้อน
สภาพรู้เย็น สภาพรู้แข็ง
อาจารย์ ยังไม่ใช่สภาพรู้ดับ ซึ่งเร็วยิ่งกว่านั้นมาก
รัชดา ค่ะ ใช่ค่ะ แล้วที่อาจารย์ว่า สภาพที่รู้อย่างนั้น อัตตามันจะน้อยลง
อาจารย์ ไม่เกี่ยวเลยค่ะ ฟังธรรมะให้เข้าใจ ว่าขณะนี้เป็นธรรมะ แล้วก็มี
ความเข้าใจความเป็นธรรมะในสิ่งที่ปรากฏแค่ไหน ไม่ใช่ว่าพอฟัง
แล้วรู้เลย พอพูดถึงดับก็รู้เลยว่าดับ ...อย่างนั้นไม่ใช่
รัชดา เพราะฉะนั้น ก็คงจะเป็นเพียงแต่ว่า รู้ แล้วเข้าใจ
อาจารย์ เข้าใจเป็นเรื่องราวของสภาพธรรมค่ะ
รัชดา แล้วก็เหมือนกับคล้ายๆ กับความผิด ทำไมไม่เข้าใจอย่างที่
อาจารย์พูด มันยังไม่เข้าใจ ถึงขนาดนั้น เป็นการเข้าใจเรื่องราว
แสดงว่าหากยังอธิบายสภาวะได้ ก็ยังเป็นขั้นคิดเท่านั้น ใช่ไหมครับ
ขออนุญาตสนทนากับคุณจักรกฤษณ์นะครับ การอธิบายเรื่องราวของธรรมะได้
ก็เป็นปัญญาขั้นการฟัง ซึ่งมีความสำคัญ เพราะเป็นปัญญาขั้นแรกที่จะเจริญขึ้นเป็น
ปัญญาขั้นสูงขึ้นต่อไป แต่ปัญญาขั้นฟังไม่ใช่ปัญญาที่ประจักษ์แจ้ง ซึ่งต้องเป็นไป
ตามลำดับ
ปัญญาที่ประจักษ์แจ้งขั้นแรกคือ การรู้ความต่างกันของนามธรรมและรูปธรรม
(นามรูปปริจเฉทญาณ) ดังนั้น หากมีผู้กล่าวถึงการรู้การเกิดดับ หรือรู้ไตรลักษณ์ โดย
ที่ไม่สามารถรู้ชัดความต่างกันของรูปธรรมและนามธรรมทั้งหกทวาร เป็นสิ่งที่แสดงว่า
ความรู้ที่พูดถึงนั้น เป็นเพียงการรู้เรื่องราวไม่ใช่การรู้แจ้งครับ