ยึดถือ นามธรรม และ รูปธรรม ว่าเป็นตัวตน

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

นามธรรม และ รูปธรรม เป็นสภาพธรรมที่ต่างกัน ถ้าเราไม่แยก นามธรรม และ รูปธรรม ออกจากกันและไม่รู้ลักษณะของ นามธรรม และ รูปธรรม แล้ว ก็ย่อมยึดถือ นามธรรม และ รูปธรรม ว่าเป็นตัวตน เช่น การได้ยิน หรือ จิตได้ยิน เป็น นามธรรม จิตได้ยิน ต่างจาก โสตปสาทรูป แต่ จิตได้ยิน จะต้องมี โสตปสาทรูป เป็นปัจจัยสำคัญ นามธรรมที่ได้ยิน เป็นสภาพธรรมที่รู้เสียง โสตปสาทรูป และ เสียง เป็นรูปธรรม ซึ่งไม่รู้อะไร

เพราะฉะนั้น รูปธรรม คือ โสตปสาทรูป และ เสียง แตกต่างจาก นามธรรม ที่ได้ยิน หรือ จิตได้ยินโดยประการทั้งปวง เมื่อไม่รู้ชัดว่า การได้ยิน โสตปสาทรูป และ เสียงเป็นสภาพธรรมที่ต่างกัน จึงทำให้มีการยึดถือ ว่า เป็นตัวตน เป็นเรา ที่ได้ยิน

ข้อความในวิสุทธิมรรค ทิฏฐิวิสุทธินิทเทส มีว่า

"นามกาย อาศัยรูป จึงเป็นไปเปรียบเหมือนมนุษย์ อาศัยเรือ (จึงแล่น) ไปในห้วงน้ำฯรูปกาย อาศัยนาม จึงเป็นไป เหมือนอย่างเรือ อาศัยมนุษย์ จึงแล่นไปในแม่น้ำ ฯ" ทั้งสองอย่าง คือ มนุษย์ และ เรือ อาศัยกันและกัน จึงไปในห้วงน้ำได้ ฉันใดนามธรรม และ รูปธรรม ก็ฉันนั้น

ข้อความบางตอนจากหนังสือ พระอภิธรรมในชีวิตประจำวันโดย Nina Van Gorkorm แปลโดย อาจารย์ดวงเดือน บารมีธรรม

... ขออนุโมทนา ...