มงคลที่แท้จริง

[เล่มที่ 59] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕ - หน้าที่ 943

๑๕. มหามังคลชาดก ว่าด้วยมงคล

[๑๔๗๓] นรชนรู้วิชาอะไรก็ดี รู้สุตะทั้งหลายอะไร ก็ดี กระซิบถามกันว่า อะไรเป็นมงคลในเวลาปรารถนามงคล นรชนนั้นจะทำอะไร จึงจะเป็นผู้อันความสวัสดีคุ้มครองแล้ว ทั้งในโลกนี้ และโลกหน้า

[๑๔๗๔] เทวดาและพรหมทั้งปวง ทีฆชาติและ สรรพสัตว์ทั้งหลาย อันบุคคลใดอ่อนน้อม อยู่เป็นนิจด้วยเมตตา บัณฑิตทั้งหลายกล่าว เมตตาของบุคคลนั้นแล ว่าเป็นสวัสดิมงคล ในสัตว์ทั้งหลาย.

[๑๔๗๕] ผู้ใดประพฤติถ่อมตน แก่สัตวโลกทั้งปวง แก่หญิงและชายพร้อมทั้งเด็ก เป็นผู้อดทนต่อถ้อยคำชั่วร้าย ไม่กล่าวลำเลิกถึงเรื่องเก่าๆ บัณฑิตทั้งหลาย กล่าวความอดกลั้นของผู้นั้นว่า เป็นสวัสดิมงคล.

[๑๔๗๖] ผู้ใดเป็นผู้มีปัญญาดี มีความรู้ปรุโปร่ง ในเมื่อเหตุเกิดขึ้น ไม่ดูหมิ่นมิตรสหายทั้งหลาย ด้วยศิลปะ สกุล ทรัพย์และด้วยชาติ บัณฑิตทั้งหลาย กล่าวการไม่ดูหมิ่นสหายของผู้นั้น ว่าเป็นสวัสดิมงคลในสหายทั้งหลาย.

[๑๔๗๗] สัตบุรุษทั้งหลาย เป็นผู้ชอบพอคุ้นเคย กัน เป็นมิตรแท้ของผู้ใด ผู้มีคำพูดมั่นคง อนึ่ง ผู้ใด เป็นผู้ไม่ประทุษร้ายมิตร แบ่งปัน ทรัพย์ของตนให้แก่มิตร บัณฑิตทั้งหลายกล่าว การได้ประโยชน์เพราะอาศัยมิตร และการ แบ่งปันของผู้นั้น ว่าเป็นสวัสดิมงคลในมิตร ทั้งหลาย.

[๑๔๗๘] ภรรยาของผู้ใดมีวัยเสมอกัน อยู่ร่วมกัน ด้วยความปรองดอง ประพฤติตามใจกัน เป็น คนใคร่ธรรม ไม่เป็นหญิงหมัน มีศีลโดย สมควรแก่สกุล รู้จักปรนนิบัติสามี บัณฑิต ทั้งหลายกล่าวคุณความดีในภรรยาของผู้นั้น ว่า เป็นสวัสดิมงคลในภรรยาทั้งหลาย.

[๑๔๗๙] พระราชาผู้เป็นเจ้าชีวิต ทรงพระอิสริย- ยศ ทรงทราบความสะอาด และความขยัน หมั่นเพียรของราชเสวกคนใด และทรงทราบ ราชเสวกคนใด ด้วยความเป็นผู้ไม่ร้าวรานกับ พระองค์ และทรงทราบราชเสวกคนใดว่า มี ความจงรักภักดีต่อพระองค์ บัณฑิตทั้งหลาย กล่าวคุณความดีของ ราชเสวกนั้นๆ ว่า เป็น สวัสดิมงคลในพระราชาทั้งหลาย.

[๑๔๘๐] บุคคลใดมีศรัทธาให้ข้าวน้ำ ให้ดอกไม้ ของหอม และเครื่องลูบไล้ มีจิตเลื่อมใส บันเทิงใจ บัณฑิตทั้งหลายกล่าวคุณข้อนั้น ของบุคคลนั้นแล ว่าเป็นสวัสดิมงคลในสวรรค์ ทั้งหลาย.

[๑๔๘๑] สัตบุรุษทั้งหลาย ผู้รู้แจ้งด้วยญาณ ผู้ ยินดีแล้วในสัมมาปฏิบัติ เป็นพหูสูต แสวง หาคุณเป็นผู้มีศีล ยังบุคคลใดให้บริสุทธิ์ด้วย อริยธรรม บัณฑิตทั้งหลายยกย่องความดีของ สัตบุรุษนั้น ว่า เป็นสวัสดิมงคลในท่ามกลาง พระอรหันต์.

[๑๔๘๒] ความสวัสดีเหล่านี้แล ผู้รู้สรรเสริญ แล้ว มีสุขเป็นผลกำไรในโลก นรชนผู้มีปัญญา พึงเสพความสวัสดีเหล่านั้นไว้ในโลกนี้ ก็ใน มงคล มีประเภท คือ ทิฏฐมงคล สุตมงคล และมุตมงคล มงคลสักนิดหนึ่งที่จะเป็นมงคล จริงๆ ไม่มีเลย.

จบ มหามังคลชาดก

ความสวัสดีเหล่านั้นแล ผู้รู้สรรเสริญ แล้ว มีสุขเป็นผลกำไรในโลก นรชนผู้มีปัญญา พึงเสพความสวัสดีเหล่านั้นไว้ในโลกนี้ ก็ใน มงคล มีประเภท คือ ทิฏฐมงคล สุตมงคล และมุตมงคล มงคลสักนิดหนึ่งที่จะเป็นมงคล จริงๆ ไม่มีเลย.