ชาครสูตร [นิวรณ์ ๕ ชื่อว่าหลับ]

[เล่มที่ 24] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ [เล่มที่ 24] - หน้าที่ 56

อรรถกถาชาครสูตร

เมื่ออินทรีย์ ๕ มีศรัทธาเป็นต้นตื่นอยู่ นิวรณ์ ๕​ ก็ชื่อว่า หลับ เพราะเหตุไร​เพราะว่าบุคคลผู้พรั่งพร้อมด้วยนิวรณ์ ๕ นั้นนั่งก็ดี ยืนก็ดี แม้นอนจนอรุณขึ้นก็ดี ในที่ใดที่หนึ่ง ย่อมเป็นผู้ชื่อว่าหลับแล้ว เพราะความประมาท คือเพราะความเป็นผู้พรั่งพร้อมด้วยอกุศล เมื่อนิวรณ์ ๕ นี้หลับแล้วอย่างนี้ อินทรีย์ ๕ จึงชื่อว่า ตื่นอยู่เพราะเหตุไร เพราะว่าบุคคลผู้พรั่งพร้อมด้วยอินทรีย์ ๕ มีศรัทธา เป็นต้น​ นั้นแม้นอนหลับในที่ใดที่หนึ่ง ก็ชื่อว่าเป็นผู้ตื่นอยู่ เพราะความไม่ประมาท คือเพราะเป็นผู้พรั่งพร้อมด้วยกุศล​ บุคคลย่อมถือเอา ย่อมถือ ย่อมถือมั่นซึ่งธุลีคือกิเลสด้วยนิวรณ์ ๕ นั่นแหละ​ พึงทราบเนื้อความนี้ว่า นิวรณ์ทั้งหลายมีกามฉันทะ​ เป็นต้น​ ที่เกิดก่อนย่อมเป็นปัจจัยแก่กามฉันทะ​ เป็นต้น​ ซึ่งเกิดขึ้นทีหลัง ดังนี้เป็นต้น จึงชื่อว่าบุคคลย่อมบริสุทธิ์ ด้วยอินทรีย์ ๕ ดังนี้ แม้ในที่นี้ ท่านกล่าวอินทรีย์ ๕​ ทั้งที่เป็นโลกิยะและโลกุตตระ ดังนี้แล จบอรรถกถาชาครสูตรที่ ๖