สภาพธรรมคืออะไร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ถาม คุณจะอธิบาย "สภาพธรรม" ให้ชัดเจนกว่านี้ ได้ไหม

ตอบ พระพุทธศานาสอนให้ "รู้สภาพที่แท้จริง" ของการเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การลิ้มรส การสัมผัส และ การคิดนึก พระพุทธศาสนาสอนให้ "รู้สภาพที่แท้จริง" ของสิ่งที่ปรากฏทางตา และ เสียงที่ได้ยิน และ สภาพอื่นๆ ที่ปรากฏทางทวารทั้ง ๖ คือตา หู จมูก ลิ้น กาย และ ใจ

ถาม ดิฉันรู้แล้ว ว่าการสัมผัสคืออะไรฯ ดิฉันก็รู้ว่าดิฉันสัมผัสเก้าอี้ เป็นต้น ทุกคนรู้อย่างนี้ เมื่อดิฉันสัมผัสสิ่งที่ร้อน ดิฉันก็รู้

ตอบ เราใช้ "คำบัญญัติ" เพื่อบอกให้รู้ว่า เราหมายถึงอะไร เช่น เราพูดว่า ที่ไคโรร้อน หรือว่า ไฟร้อน เป็นต้น ความร้อน เป็นสภาพธรรมที่เราสัมผัสได้จริงๆ ทางกายทวารโดยไม่ต้องเรียกว่าอะไรเลย ความร้อน เป็นสภาพธรรมที่รู้ได้จริงสำหรับทุกคน

ความร้อน เป็น ปรมัตถธรรม เมื่อคุณคิดถึง "ไคโร" หรือ "ไฟ" คุณคิดเป็น "เรื่องราว" แต่ไม่มีสภาพธรรมที่จะรู้ได้จริงๆ จุดมุ่งหมายที่แท้จริงของพระพุทธศาสนาไม่ใช่ เพื่อให้คิดไตร่ตรองเรื่องโลกและสร้างเป็นเรื่องราวของโลก และผู้คนต่างๆ จุดมุ่งหมาย คือ ให้อบรมเจริญปัญญาเพื่อ รู้สภาพธรรมทั้งหลาย เช่น การเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การลิ้มรส การสัมผัส และ การคิดนึกรวมทั้ง สี เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (สิ่งที่กระทบสัมผัส) และ อารมณ์ที่ปรากฏได้ทางใจ (ทางมโนทวาร) สภาพธรรมเหล่านี้ เป็นสิ่งที่เราสามารถ "พิสูจน์ได้จริง" เมื่อ "ปรากฏทีละขณะๆ "

ข้อความบางตอนจากหนังสือ "เข้าใจธรรม" สนทนาธรรมกับ อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ เรียบรียงโดย Nina Van Gorkom แปลโดย คุณสุจิตต์ อึ้งภากรณ์

ขออนุโมทนา