ยากมากที่จะเข้าใจว่าไม่ใช่ตัวตน - จะเข้าใจได้อย่างไร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ถาม ดิฉันรู้สึกว่า ยากมาก ที่จะเข้าใจว่า "ไม่ใช่ตัวตน" ทำอย่างไร ดิฉันจึงจะรู้ "ความจริง" นี้ได้

ตอบ "ความจริง" ที่ว่า "ไม่ใช่ตัวตน" นั้น ตอนแรกยังรู้ไม่ได้ เพราะเราสะสมอวิชชา และ ความเห็นผิด ไว้มาก แต่ จากการอ่าน การพิจารณา และ การสนทนากัน เราก็จะค่อยๆ เข้าใจเรื่องของสภาพธรรมมากขึ้นทีละน้อยๆ ซึ่งเป็น "ปัจจัย" ที่ทำให้ "สติ" เกิดขึ้น ระลึกรู้สภาพธรรมและ "ปัญญา" ก็จะเจริญขึ้นๆ ตามลำดับ และในที่สุด "ปัญญา" ก็จะรู้สภาพธรรมที่ปรากฏตามปกติ ตามความเป็นจริง

ถาม เราจะมีสติ ระลึกรู้สภาพธรรม ได้อย่างไร

ตอบ ขณะนี้ มีการเห็น และจะรู้ได้ ว่า การเห็น เป็นสภาพธรรมที่รู้สิ่งที่ปรากฏทางตา ซึ่งเกิดขึ้นชั่วขณะสั้นๆ ขณะที่เห็น ไม่ใช่ตัวตนที่เห็น การเห็น เป็นสภาพเห็น คุณไม่ต้องไปทำอะไรเลย เพื่อให้เห็น เมื่อมี "ปัจจัย" ให้เห็น ก็ต้องเห็น ขณะที่ได้ยิน ก็เป็นสภาพธรรมอีกอย่างหนึ่ง ขณะที่ได้ยิน จะเกิดขึ้นพร้อมกับการเห็น ไม่ได้

การที่จะพิจารณาสภาพธรรมที่ปรากฏ พิจารณาสภาะธรรมได้ทีละอย่าง ทีละขณะๆ เมื่อมี "ปัจจัยปรุงแต่ง" ก็จะสามารถระลึกรู้ได้ว่านามธรรม เป็นสภาพธรรมอย่างหนึ่ง และ รูปธรรมเป็นสภาพธรรมอีกอย่างหนึ่ง นามธรรม และ รูปธรรม เป็นสภาพธรรมที่ต่างกัน

เราไม่ควรหวังให้สติเกิด อย่าลืมว่า จุดมุ่งหมาย คือ "ปัญญา" รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง เมื่อใดที่ "สติ" ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรม ที่กำลังที่ปรากฏ เมื่อนั้น "ปัญญา" ก็จะรู้ลักษณะของสภาพธรรมตามปกติ ตามความเป็นจริง เพิ่มขึ้น

ข้อความบางตอนจากหนังสือ
"เข้าใจธรรม" สนทนาธรรมกับ
อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
เรียบรียงโดย Nina Van Gorkom
แปลโดย คุณสุจิตต์ อึ้งภากรณ์

ขออนุโมทนา