คุณเคยนั่งวิปัสสนาไหม ?
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ถาม คุณเคยนั่งวิปัสสนาไหม.?
ตอบ เราต้องพิจารณาให้ละเอียด ว่า "วิปัสสนา" คืออะไร ดิฉันเลี่ยงที่จะใช้คำว่า "นั่งวิปัสสนา" เพราะแต่ละคน ก็เข้าใจไปคนละอย่าง จุดมุ่งหมาย ควรเป็นการอบรมเจริญปัญญา ที่รู้สภาพธรรม ที่กำลังปรากฏ ขณะนี้ เราสามารถที่จะ "เริ่มสังเกต" และ ค่อยๆ รู้ สภาพธรรมได้ "ทีละลักษณะ" และไม่จำเป็นต้องเรียกว่าอะไร หรือคิดว่า เป็นอะไร ปัญญา เจริญได้ทุกสถานการณ์ โดยไม่ต้องเปลี่ยนแปลงชีวิตหรือ ทำอะไรขึ้นเป็นพิเศษ
ปัญญา จะเจริญขึ้น "เป็นปกติ" ในขณะนี้ โดยไม่ต้องไปนั่งในที่เงียบๆ การอบรมเจริญ "ปัญญา" หรือ "การอบรมจิต" คือ การรู้ชัด ซึ่งหมายถึง "วิปัสสนา" นั่นเองไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน ก็อบรมเจริญปัญญาได้
ถาม ไม่ต้องอยู่ในที่เงียบๆ เพื่อให้มี "สมาธิ" หรือ
ตอบ ไม่เลย เพราะจุดมุ่งหมายของพระธรรม คือ ให้รู้แจ้งสภาพธรรม ซึ่งเกิดขึ้น "ตามปกติ" ในชีวิตประจำวัน การอบรมเจริญปัญญา เพื่อให้เข้าใจสภาพธรรมเช่น ขณะนี้ กำลังเห็นสิ่งที่กำลังปรากฏทางตาหรือ กำลังได้ยินเสียงที่กำลังปรากฏทางหู ฯ สิ่งที่ปรากฏทางตา หรือ เสียง ฯ เป็นสภาพธรรมที่มีจริง ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน สภาพธรรมที่มีจริง ก็เกิดและปรากฏได้ เมื่อมี "ปัจจัย" ไม่ว่าจะเป็นที่เงียบๆ หรือ ที่ๆ มีเสียงรบกวน เช่น ถ้าอยู่ในสถานที่ๆ มีเสียงอึกทึก และ เกิด "โทสะ" ก็เข้าใจได้ ว่า "โทสะ" ที่เกิดขึ้นนั้นไม่ใช่ "โทสะของเรา"
สภาพธรรม เกิดขึ้น "เป็นปกติ" ในชีวิตประจำวันเมื่อมี "ปัจจัย" ให้สภาพธรรมนั้นๆ เกิดขึ้น ใครจะบังคับไม่ให้สภาพธรรมนั้นเกิดขึ้น ก็ไม่ได้ เมื่อมีปัญญา "ขั้นเข้าใจเรื่องของสภาพธรรม" ความเข้าใจนั้นเอง ที่เป็น "ปัจจัย" ให้สติเกิดขึ้น
สติ ระลึกตรงลักษณะของสภาพธรรม ปัญญา รู้ สภาพธรรมนั้น ตามปกติ ตามความเป็นจริงในขณะที่สภาพธรรมใดสภาพธรรมหนึ่ง กำลังปรากฏ ทีละอย่างๆ ทีละทางๆ ไม่ว่าจะเป็นทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย หรือ ทางใจ จะอย่างไรก็ตาม เราจะกำหนดให้ สติ และ ปัญญา เกิดขึ้นไม่ได้เลย ไม่มีใครสามารถบังคับบัญชาให้ สติ และ ปัญญา เกิดขึ้นได้
สติ และ ปัญญา อาจจะเกิดขึ้น ขณะนี้ หรือ ขณะต่อไป ก็ได้เพราะเหตุว่า "ปัญญา" ต้องอาศัย "ปัจจัย" หลายอย่าง จึงจะเกิดขึ้นได้ ถ้าเราเข้าใจ ปัญญา ก็เจริญขึ้นได้ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน ก็มี "ปัจจัย" ที่ทำให้ ปัญญา เจริญขึ้นได้
.
ข้อความบางตอน จากหนังสือ "เข้าใจธรรม" สนทนาธรรมกับอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ เรียบเรียงโดย Nina Van Gorkom แปลโดย คุณสุจิตต์ อึ้งภากรณ์
... ขออนุโมทนา ...
