ธรรมะเป็นเรื่องยาก...จะอบรมเจริญปัญญาได้อย่างไร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ถาม เป็นการยาก...สำหรับคนที่เริ่มต้น ที่จะเข้าใจสภาพธรรมได้

ตอบ ต้องมีปัญญา "ขั้นเข้าใจเรื่องนามธรรมและรูปธรรม"ซึ่งเป็น "อารมณ์ที่ปัญญาจะต้องรู้" เสียก่อน

ต้องรู้ว่า จะอบรมเจริญปัญญาได้อย่างไร ในชีวิตประจำวัน มีหลายท่าน ที่เพียงอยากจะนั่ง และกำหนดลมหายใจแต่ เขาควรที่จะพิจารณาด้วยตัวเอง ว่า วิธีนี้ จะทำให้เขา "เข้าใจสภาพธรรม"ในชีวิตประจำวันได้หรือ

วิธีนี้ เป็น "ทาง" ที่จะเข้าใจการเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การลิ้มรส การกระทบสัมผัสทางกาย การคิดนึกทางใจ และ สภาพธรรมอื่นๆ ได้หรือ และ วิธีนี้ จะทำให้รู้ "สภาพธรรมที่ยึดมั่น"ใน รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่เกิดขึ้น ปรากฏ ได้หรือ

กิเลส จะดับหมดสิ้นไปไม่ได้ ถ้าไม่ "ประจักษ์ความจริงของสภาพธรรม" ที่เกิดขึ้น ตามปกติ ตามความเป็นจริง ในชีวิตประจำวัน

ปัญญา ที่ รู้ ลักษณะของสภาพธรรมจะค่อยๆ เจริญขึ้นได้ เมื่อ อบรมไป "ตามปกติ" โดยไม่พยายามที่จะ "ทำ" ให้สภาพธรรมใดๆ เกิดขึ้นและ ไม่ใช่พยายาม ที่จะไปบังคับสภาพธรรมใดๆ เพราะ สภาพธรรมทั้งหลาย เกิดขึ้นได้ เพราะมี"ปัจจัย" ทำให้เกิดชึ้น

เพราะฉะนั้น การที่ปัญญาจะเกิดขึ้น...ก็เมื่อมี "ปัจจัยถึงพร้อม"เมื่อนั้น ปัญญาก็ต้องเกิด ซึ่งบังคับไม่ได้เลย

ข้อความบางตอน จากหนังสือ "เข้าใจธรรม"สนทนาธรรมกับอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์เรียบเรียงโดย Nina Van Gorkom แปลโดย คุณสุจิตต์ อึ้งภากรณ์

ขออนุโมทนา