สังสารวัฏฏ์และการเวียนว่ายตายเกิด ๑

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระเจ้ามิลินท์ ตรัสถามว่า ดูก่อน พระนาคเสน สังสารวัฏฏ์ ได้แก่อะไร

พระนาคเสน ทูลตอบว่า ขอถวายพระพร ได้แก่ การเวียนว่ายตายเกิด

ม. พระคุณเจ้าจงหาตัวอย่างมาเปรียบเทียบ

น. เปรียบเหมือนชาวสวน ปลูกมะม่วงไว้ครั้นมะม่วงออกผล ก็เก็บมารับประทานแล้วก็นำเอาเมล็ดมะม่วงนั้น ไปเพาะปลูกใหม่เมื่อถึงคราวเกิดผล ก็นำมารับประทาน แล้วปลูกใหม่ ต่อๆ ไปอีก สังสารวัฏฏ์ ก็มีอาการหมุนเวียน เช่นนั้นคือ นับตั้งแต่เกิดมาเป็น นาม และ รูป ก็มีการบ่มเพาะ (สั่งสม) ความดี และ ความชั่ว หรือ บุญ และ บาปซึ่งเป็นตัว "เหตุ" แล้วก็ต้องรับผลของบุญ และ บาป นั้น ซึ่งการให้ผลของบุญ และ บาป จะช้า หรือ เร็ว ก็ขึ้นอยู่กับ ปัจจัยต่างๆ ที่ทำให้บุญ และ บาป นั้น ให้ผล ทั้งนี้ผลที่เราได้รับจากบุญ และ บาป นั้นอาจจูงใจให้เกิดการบ่มเพาะ (สั่งสม) "เหตุ" ซึ่งจะทำให้เกิด "ผล" ต่อๆ ไปอีก เปรียบเหมือนคนที่รับประทานผลมะม่วงแล้วนำเมล็ดมะม่วง ไปเพาะ ให้เป็นต้นมะม่วงหมุนเวียนต่อไป ไม่รู้จบ

(สังสารวัฏฏ์ปัญหา)

ข้อความบางตอนจาก....

มิลินทปัญหา : ปัญญาพระนาคเสน