การเดินทางไปสู่พระนิพพาน

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระเจ้ามิลินท์ ตรัสถามว่า ดูก่อน พระนาคเสนความดับกองทุกข์ได้ทั้งหมดหรือคือ " พระนิพพาน "

พระนาคเสน ทูลตอบว่า ขอถวายพระพร ถูกแล้ว

ม. ดับอย่างไร จึงจะได้ชื่อว่า "พระนิพพาน"

น. ดับจนหาเชื้อที่จะก่อให้ลุกลามไปอีกไม่ได้จึงจะชื่อว่า พระนิพพาน ขอถวายพระพร (อุปมา) ดังผู้ที่ปล่อยใจไปตามอารมณ์ที่ผ่านมา ย่อมถูกความทุกข์ใจ เผาผลาญให้หม่นไหม้ส่วนผู้ที่มีใจหนักแน่น แม้จะมีอารมณ์ที่ร้อนมากระทบก็ไม่ปล่อยใจให้หมกไหม้อยู่ในกองทุกข์เช่นนั้น แต่ย่อมดับเสียได้ ด้วย ปัญญา ที่รู้ว่า คติของธรรมดา มีอยู่อย่างนั้นจนกระทั่งอารมณ์ที่ร้อนมอดลงไปเอง

ม. ถ้าเช่นนั้น บุคคลที่มีใจหนักแน่น ย่อมถึงซึ่งพระนิพพานด้วยกันทุกคนหรือ

น. ย่อมถึงได้เฉพาะผู้ที่เดินถูกทาง เท่านั้น

ม. การเดินถูกทางนั้น คืออย่างไร

น. การเดินถูกทาง นั้นเบื้องต้น คือ "ทำความเห็นให้ตรง" เสียก่อน คือ เห็นทุกข์ รู้เหตุแห่งทุกข์ รู้ความดับทุกข์ และ รู้ว่า "ทางดับทุกข์" นั้นมีอยู่อย่างไร จากนั้นด้วย "ความเห็นชอบ" นี้เอง ที่เป็นปัจจัยให้ความคิด คำพูด และ การกระทำ มุ่งตรงไปถูกทาง และในระหว่างที่กำลังเดินทางที่ถูกนั้น ก็ต้องมีความเพียร และมุ่งตรงต่อจุดหมายปลายทาง อย่างแน่วแน่ ทีเดียว ขอถวายพระพรผู้ที่เดินถูกทางเช่นนี้ ย่อมถึงซึ่ง พระนิพพาน

(นิโรธนพพานปัญหา-นิพพานนลภนปัญหา)

ข้อความบางตอนจาก ...

มิลินทปัญหา : ปัญญาพระนาคเสน