จริยาวัตรของพระยากระบือ [มหิสราชจริยา]

[เล่มที่ 74] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓- หน้าที่ 291

๕. มหิสราชจริยา

ว่าด้วยจริยาวัตรของพระยากระบือ

[๑๕] อีกเรื่องหนึ่ง ในกาลเมื่อเราเป็นกระบือเที่ยวอยู่ในป่า

ใหญ่ มีกายอ้วนพี มีกำลังมากใหญ่โต ดูน่ากลัวพิลึก ประเทศไรๆ ในป่า

ใหญ่นี้อันเป็นที่อยู่ของฝูงกระบือ มีอยู่ที่เงื้อมเขาก็ดี ที่ซอกห้วยธารเขาก็ดี ที่

โคนไม้ก็ดี ที่ใกล้บึงก็ดี เราเที่ยวไปในที่นั้นๆ เมื่อเราเที่ยวไปในป่าใหญ่

ได้เห็นสถานที่อันเจริญเราจึงเข้าไปสู่ที่นั้น แล้วยืนพักอยู่และนอนอยู่ ครั้ง

นั้น ลิงป่าผู้ลามก หลุดหลิก ล่อกแล่ก มา ณ ที่นั้น ถ่ายอุจจาระปัสสาวะ

รดเราที่คอที่หน้าผาก ที่คิ้ว ย่อมเบียดเบียนเราวันหนึ่งครั้งหนึ่ง วันที่ ๒ วัน

ที่ ๓ แม้วันที่ ๔ ก็วันละครั้ง เราจึงเป็นผู้อันลิงนั้นเบียดเบียนตลอดกาลทั้ง

ปวง เทวดาเห็นเราถูกลิงเบียดเบียนได้กล่าวกะเราดังนี้ว่า ท่านจงยังลิงลามก

ตัวนี้ให้ฉิบหายตายโหงเสีย ด้วยเขาและกีบเถิด เมื่อเทวดากล่าวอย่างนี้ในครั้งนั้นแล้ว เราได้ตอบเทวดานั้นว่าเหตุไร ท่านจะให้เราเปื้อนซากศพอัน

ลามกไม่เจริญเล่า ถ้าเราพึงโกรธต่อลิงนั้น เราก็พึงเป็นผู้เลวกว่ามัน ศีล

ของเราก็จะฟังแตก และวิญญูชนทั้งหลายก็จะพึงติเตียนเรา เราเป็นผู้บริสุทธิ์

ตายด้วยความบริสุทธิ์ ยังประเสริฐ กว่าความเป็นอยู่ที่น่าละอายเสียอีก อย่าง

ไรเราจักเบียดเบียนผู้อื่น แม้เพราะเหตุแห่งชีวิตเล่า บุคคลผู้มีปัญญา อดกลั้น

คำดูหมิ่นในเพราะของคนเลว คนปานกลาง และคนชั้นสูง ย่อมได้อย่างนี้ตามใจปรารถนา ฉะนี้แล.

จบ มหิสราชจริยาที่ ๕