สันโดษ ๑๒ ประเภท (1)

[เล่มที่ 11] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 444

อรรถกถาสามัญญผลสูตร

สันโดษ ๑๒ ประเภทนั้น มีอธิบายดังต่อไปนี้ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้จีวรดีก็ตาม ไม่ดีก็ตาม เธอใช้สอยจีวรนั้นเท่านั้น ไม่ปรารถนาจีวรอื่น ถึงได้ก็ไม่รับ นี้เป็นยถาลาภ สันโดษในจีวรของเธอ. ต่อมาภายหลัง เธอมีกําลังน้อยตามธรรมดาก็ดี ถูกความป่วยไข้ ครอบงําก็ดี ถูกชราครอบงําก็ดี เมื่อห่มจีวรหนักย่อมลําบาก เธอเปลี่ยน จีวรนั้นกับภิกษุ ผู้ชอบพอกัน แม้ใช้สอยจีวรเบาอยู่ ก็ยังเป็นผู้สันโดษอยู่ นั่นเอง นี้เป็นยถาพลสันโดษ ในจีวรของเธอ. ภิกษุอีกรูปหนึ่งได้ปัจจัยอย่างประณีต ครั้นเธอได้บาตรและจีวร เป็นต้น อย่างใดอย่างหนึ่ง เป็นบาตรจีวรมีค่ามากหรือมีจํานวนมาก เธอ ถวายด้วยคิดว่า นี้ สมควรแก่พระเถระทั้งหลายผู้บวชนาน นี้สมควรแก่ ภิกษุพหูสูต นี้สมควรแก่ภิกษุไข้ นี้ จงมีแก่ภิกษุผู้มีลาภน้อย ดังนี้ หรือรับเอาจีวรเก่าของภิกษุเหล่านั้น หรือเลือกเก็บผ้าที่ ไม่มีชายจากกอง หยากเยื่อเป็นต้น แม้เอาผ้าเหล่านั้นมาทําเป็นสังฆาฏิครอง ก็ยังเป็นผู้สันโดษอยู่นั่นเอง นี้เป็นยถาสารุปปสันโดษในจีวรของเธอ. อนึ่ง ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ได้บิณฑบาตเศร้าหมองหรือประณีต