นามรูปเป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ วิญญาณเป็นปัจจัยให้เกิดนามรูป ?
เพราะมีวิญญาณ จึงมี นามรูป
เพราะมีนามรูป จึงมี วิญญาณ
และเพราะมีนามรูป จึงมี ผัสสะ
(ช่วยขยายความด้วยครับ อยากเข้าใจวงจรเล็กๆ ของ วิญญาณ --> นามรูป --> วิญญาณ ก่อนจะไปถึงสฬายตนะ)
ผมไปค้นเจอด้านล่างนี้ จึง copy มา paste ให้ดูครับ
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอยู่ในมหานิทานสูตร พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๐ ว่า
"ดูกรอานนท์เพราะนามรูปเป็นปัจจัยดังนี้แล จึงเกิดวิญญาณ เพราะวิญญาณเป็นปัจจัยจึงเกิดนามรูป..."
สูตรที่ ๕ มหาวรรค อภิสมยสํยุตต์ นิทาน. สํ. ๑๖/๑๒๖/๒๕๐.
ตรัสแก่ ภิกษุ ท. ที่เชตวัน.ทรงค้นลูกโซ่แห่งทุกข์ ก่อนตรัสรู้ เพราะ วิญญาณ นั่นแล มีอยู่ นามรูป จึงได้มี เพราะมีวิญญาณเป็นปัจจัย จึงมีนามรูป" ดังนี้ ภิกษุ ท. ความฉงนนี้ได้เกิดขึ้นแก่เราว่า "เมื่ออะไรมีอยู่หนอ วิญญาณ จึงได้มี เพราะมีอะไรเป็นปัจจัย จึงมีวิญญาณ" ดังนี้ ภิกษุ ท. ความรู้สึกอย่างยิ่งด้วยปัญญา เพราะการทำในใจโดยแยบคายได้เกิดขึ้นแก่เราว่า "เพราะ นามรูป นั่นแล มีอยู่ วิญญาณ จึงได้มี เพราะมีนามรูปเป็นปัจจัย จึงมีวิญญาณ" ดังนี้ ภิกษุ ท. ความรู้แจ้งนี้ได้เกิดขึ้นแก่เราว่า "วิญญาณนี้ ย่อมเวียนกลับจากนามรูป ย่อมไม่เลยไปอื่น ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ สัตว์โลกนี้ พึงเกิดบ้าง พึงแก่บ้าง พึงตายบ้าง พึงจุติบ้าง พึงอุบัติบ้าง ข้อนี้ได้แก่ การที่ เพราะมีนามรูป เป็นปัจจัย จึงมีวิญญาณ เพราะมีวิญญาณเป็นปัจจัย จึงมีนามรูป
1. วิญญาณะปัจจะยา นามรูปัง (วิญญาณเป็นปัจจัยให้เกิดนามและรูป)
2. นามรูปปัจจะยา วิญญาณนัง (นามและรูปเป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ)
ก่อนอื่นขอเรียนให้ทราบความหมายขององค์ปฏิจจสมุปบาทแต่ละองค์ก่อน คือ วิญญาณ หมายถึงจิต (วิบากจิต) นาม หมายถึง เจตสิก รูป หมายถึง กัมมชรูป ธรรมทั้ง ๓ ประการนี้ เกิดขึ้นเพราะอาศัยกันเกิดขึ้น โดยปัจจัจหลายปัจจัย เช่น เมื่อมีปฏิสนธิวิญญาณ เป็นปัจจัย นามคือ เจตสิก และกัมมชรูป จึงเกิดขึ้น นี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่ง ความจริงมีรายละเอียดมากครับ
ขอเชิญคลิกอ่าน
สรุปอีกทีหมายความว่าดังนี้ใช่ไหมครับ เพราะมีวิญญาณ (โลกียวิบากจิต ๓๒) จึงมี นาม (เจตสิก) รูป (กัมมชรูป) และเพราะมี กัมมชรูป + เจตสิก ก็เลยมีโลกียวิบากจิต เป็นวงจรที่กลับไปกลับมาได้ ใช่มั้ยครับ
โดยนัยของปัจจัย กัมมชรูป + เจตสิก เป็นปัจจัย แก่วิญญาณ แต่โดยนัยของปฏิจจสมุปบาท วิญญาณ เป็นปัจจัยแก่นามรูป เท่านั้น
ในปฏิจจสมุปบาท เริ่มด้วย อวิชชาทำให้เกิด สังขาร จึงมีคำถามว่า แล้วอะไรเป็นปัจจัยให้เกิด อวิชชา คำตอบที่ได้ในขณะนี้ก็คือ อวิชชาเป็นปัจจัยให้ อวิชชาเกิดขึ้นๆ ๆ ๆ ๆ ๆ สะสมในจิต จึงเวียนว่ายในสังสารนี้ และเมื่อดับอวิชชาได้ ก็ไม่เกิดอีก จึงสงสัยว่า ไม่มีสภาพธรรมเป็นปัจจัยให้เกิดอวิชชาได้เลยหรือครับ
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
