เหตุที่ทำให้กุศลเจริญ
ข้อความบางตอนจากคำบรรยายของท่านอาจารย์ค่ะ
ทุกคนอยากจะมีกุศลมากๆ บ่อยๆ แต่ว่ากุศลก็จะต้องมีเหตุที่จะให้เกิดด้วย ไม่ใช่ว่า เมื่อไม่มีปัจจัยอะไรเลย เพียงแต่อยากจะให้กุศลจิตเกิด และกุศลจิตก็จะเกิดได้ตามความต้องการ
สำหรับเหตุที่จะให้เกิดกุศลจิต ข้อความในอรรถกถา ปฏิสัมภิทามรรค แสดงจักร ๔ ซึ่งเป็นสมบัติ เป็นเหตุให้เกิดกุศล มีข้อความว่า
อีกอย่างหนึ่ง จักร (การถึงพร้อม) ๔ คือ
ปฏิรูปเทสวาโส การอยู่ในประเทศที่สมควร ๑
สปฺปุริสูปนิสฺสโย การคบสัตบุรุษ ๑
อตฺตสมฺมาปณิธิ การตั้งตนไว้ชอบ ๑
ปุพฺเพกตปุญฺญตา ความเป็นผู้มีบุญทำไว้ก่อน ๑
ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ในบาลีนี้ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักร ๔ ประการ นี้ เป็นเครื่องดำเนินไปของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายผู้ประกอบแล้ว ดังนี้
พึงทราบว่า เป็นขณะ ด้วยอรรถว่าเป็นโอกาสรวมจักร ๔ เหล่านั้นเป็นอันเดียวกัน. ด้วยว่า จักร ๔ เหล่านั้น เป็นโอกาสในการยังกุศลให้เกิดขึ้น.
สำหรับข้อที่ ๑ คือ
ปฏิรูปเทสวาโส การอยู่ในประเทศที่สมควร คือ ในประเทศที่มีพุทธบริษัท และมีคำสอนของพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะฉะนั้น ทุกท่านก็จะเห็นได้ว่า ถ้าไม่มีคำสอนของพระผู้มีพระภาคแล้ว การที่ใครจะมีกุศลเจริญขึ้นๆ เป็นสิ่งซึ่งยากที่จะเป็นไปได้
สปฺปุริสูปนิสฺสโย การคบสัตบุรุษ การฟังธรรมของสัตบุรุษ
อตฺตสมฺมาปณิธิ การตั้งตนไว้ชอบ คือ ถ้าเคยเป็นผู้ที่ไม่มีศรัทธามาก่อนแล้ว ก็เป็นที่มีศรัทธา ขณะนั้นก็แสดงว่าเป็นผู้ที่ตั้งตนไว้ชอบ
ปุพฺเพกตปุญฺญตา ความเป็นผู้มีบุญทำไว้แล้วแต่ปางก่อน
เป็นจักร ๔ ซึ่งท่านผู้ฟังจะเห็นได้ว่า ชีวิตของแต่ละท่าน แต่ละวัน จะผันแปรไปทางไหนตามจักรที่หมุนไป ไม่มีใครรู้ ใช่ไหมคะ แต่ก่อนนี้อาจจะอยู่ในประเทศหนึ่ง สถานที่หนึ่ง ซึ่งไม่มีการฟังพระธรรม ไม่มีการศึกษาธรรมเลย อย่างท่านที่อยู่ต่างจังหวัด อาจจะไม่มีการฟังวิทยุเหมือนอย่างกับชาวกรุงเทพ ซึ่งมีโอกาสได้ฟังมานานแล้ว
นี่ก็แสดงให้เห็นว่า วันหนึ่งวันใด บุญที่ได้กระทำไว้แต่ก่อน ก็ย่อมเป็นเสมือนจักรที่จะผันหรือหมุนให้ไปสู่การที่จะเจริญกุศลได้ ถ้าเป็นผู้ที่ได้กระทำบุญไว้แล้ว เพราะพระธรรมของพระผู้มีพระภาคนั้น ไม่สาธารณะกับทุกคน แล้วแต่ว่าใครเป็นผู้ที่ได้เคยฟังมาบ้างในครั้งก่อนๆ และได้เป็นผู้ที่มีศรัทธามาแล้วในครั้งก่อนๆ ย่อมเป็นจักรที่จะหมุน หรือผันให้มีโอกาสที่จะได้อยู่ในประเทศที่มีคำสอนของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า มีโอกาสที่จะได้ฟัง และพิจารณา และตั้งตนไว้ชอบ เพราะเป็นผู้ที่ได้กระทำบุญไว้ก่อนแล้ว และสำหรับผู้ที่ไม่ได้กระทำบุญไว้ก่อน ชาตินี้อาจจะผ่านไป โดยที่ไม่มีโอกาสที่จะได้ฟังพระธรรม
คงจะจริงครับ ในวัยเด็กไปฟังธรรมะที่วัดบวรฯ บ่อยๆ และฟังวิทยุ จนถึงเรียนจบ ไม่มีโอกาสฟัง เพราะประมาทเสีย ๑ และอยู่ไกลไม่ได้ฟัง ๑ แต่ในปัจจุบัน ก็ได้ฟังเกือบทุกวัน ถึงแม้จะอยู่ไกลมาก เพราะทางมูลนิธิฯ มีซีดี และแถมปัจจุบันนี้ยังมีอินเทอร์เน็ตอีก นับว่ายังมีบุญเหลืออยู่ที่ได้ฟัง
ขอขอบคุณ ทางบ้านธัมมะด้วย
