กลันทกนิวาปสถาน

[เล่มที่ 16] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ 94

บทว่า เวฬุวัน ในบทว่า “พระวิหารเวฬุวัน อันเป็นที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต”เป็นชื่อของอุทยานนั้น. .... อนึ่ง ชนทั้งหลายได้ให้เหยื่อแก่กระแตในสวนเวฬุวันนี้ ด้วยเหตุนั้น จึงเรียกว่า กลันทกนิวาปะ (อันเป็นที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต)

มีเรื่องเล่าว่า ครั้งก่อน พระราชาพระองค์หนึ่งเสด็จประพาสสวน ณ ที่นั้น เสวยน้ำโสม (สุรา) จนทรงเมา บรรทมหลับในกลางวัน. แม้ชนบริวารของพระองค์ก็คิดกันว่าพระราชาบรรทมหลับแล้ว ดังนี้ ถูกยั่วด้วยดอกไม้และผลไม้เป็นต้น จึงเลี่ยงออกไปจากที่นั้นๆ .

ครั้งนั้น งูเห่า เพราะได้กลิ่นเหล้า จึงเลื้อยออกจากโพรงไม้ต้นหนึ่งมาอยู่เฉพาะพระพักตร์พระราชา. รุกขเทวดาเห็นงูนั้น คิดว่า “เราจะให้ชีวิตพระราชา” ดังนี้ จึงแปลงเพศเป็นกระแต มาแล้วทำเสียงใกล้พระกรรณ (หู) ของพระราชา. พระราชาทรงตื่น. งูเห่าก็เลื้อยหนีไป. พระราชาทอดพระเนตรเห็นกระแตนั้น ทรงพระดำริว่า “กระแตนี้ให้ชีวิตเรา” จึงรับสั่งให้จัดหาเหยื่อมาตั้งไว้ ณ ที่นั้น รับสั่งให้ประกาศให้อภัยแก่กระแตทั้งหลาย. เพราะฉะนั้น ตั้งแต่นั้นมาที่นั้นจึงถือว่าเป็นที่พระราชทานเหยื่อแก่กระแต.

(ข้อความตอนหนึ่งจาก ... อรรถกถา ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค สิงคาลกสูตร)