สอบถาม ธรรมมะ

ข้อความดังกล่าว ท่านแสดงอริยสัจทั้งสี่ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรคโดยนัยสุญญตา คือ ความว่างจากตัวตนดังข้อความจากอรรถกถาตอนหนึ่งมีว่า พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ เล่ม ๒ ภาค ๑ - หน้าที่ 307 ว่าด้วยวินิจฉัยโดยสุญญตา (ว่าง) ในข้อว่า โดยสุญญตาและโดยเป็นธรรมอันเดียวกันเป็นต้น นี้พึงทราบโดยสภาพว่างก่อน. จริงอยู่ โดยปรมัตถ์ สัจจะทั้งหมดทีเดียว พึงทราบว่า เป็นสภาพว่าง เพราะไม่มีผู้เสวย ไม่มีผู้ทำ ไม่มีผู้ดับ ไม่มีผู้เดิน ด้วยเหตุนั้น นักปราชญ์จึงประพันธ์คำคาถานี้ไว้ว่า ความจริง ทุกข์เท่านั้นมีอยู่ แต่ บุคคลไรๆ ผู้เป็นทุกข์หามีไม่ การทำมีอยู่ แต่ผู้ทำหามีไม่ ความดับมีอยู่ แต่บุคคลผู้ ดับหามีไม่ ทางมีอยู่ แต่บุคคลผู้เดินหามีไม่. อีกอย่างหนึ่ง ความว่างในสัจจะ ๔ เหล่านั้น พึง ทราบอย่างนี้ คือ สัจจะ ๒ บทแรกว่างจาก ความเที่ยง ความงาม ความสุข และอัตตา อมตบทคือพระนิพพานว่างจากอัตตา มรรค ว่างจากความยั่งยืน ความสุข และอัตตา....

ขออนุโมทนาครับ

เป็นหัวข้อที่ควรศึกษาอย่างละเอียด