โอปปาติกะ

[เล่มที่ 16] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ 354

ที่ชื่อว่า โอปปาติกะ เพราะอรรถว่า เป็นเหมือนมาเกิดขึ้นโดยฉับพลัน. ในข้อนั้น นี้เป็นความแตกต่างกันระหว่าง สัตว์เกิดในเหงื่อไคล กับสัตว์ที่เกิดผุดขึ้นในจำพวก เทวดาและมนุษย์. สัตว์จำพวกสังเสทชะ เกิดเป็นตัวอ่อนเล็กๆ สัตว์จำพวกโอปปาติกะ เกิดเป็นตัวเท่ากับคนอายุ ๑๖ ปี. จริงอยู่ ในหมู่มนุษย์และภุมมเทวดา ย่อมหากำเนิดสี่เหล่านี้ได้ครบ. ในจำพวก ครุฑและนาค เป็นต้น ซึ่งเป็นสัตว์ดิรัจฉานก็เหมือนกัน. สมจริงดังพระดำรัสที่ตรัสไว้ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บรรดาครุฑและนาคนั้น พวก ครุฑซึ่งเป็นสัตว์ในไข่ ย่อมสังหารพวกนาค ซึ่งเป็นสัตว์เกิดในไข่ด้วยกันแต่หาสังหาร สัตว์จำพวกชลาพุชะ สังเสทชะ โอปปาติกะ ไม่. เทวดาชั้นสูงๆ ขึ้นไปตั้งแต่ชั้นจาตุมมหาราชิกา จัดเป็นจำพวกโอปปาติกะทั้งนั้น. สัตว์นรกก็เช่นกัน. ในจำพวก เปรตก็หากำเนิดได้ครบทั้ง ๔

ที่มา ... สังคีติสูตร เรื่อง การสังคายนาหลักธรรม