เป็นชื่อและรูปร่างสันฐาน [นิมิต อนุพยัญชนะ]

[เล่มที่ 66] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ 395

บทว่า นิมิตฺตคฺคาหี เป็นผู้ถือนิมิต คือ ถือนิมิตหญิงและชายหรือนิมิตอันเป็นที่ตั้งแห่งกิเลส มีสุภนิมิตเป็นต้น ด้วยอำนาจฉันทราคะ. เพียงเห็นเท่านั้น นิมิตไม่ปรากฏ.

บทว่า อนุพฺยญฺชนคฺคาหี ถืออนุพยัญชนะ คือ ถืออาการหัน ต่างด้วยมือ เท้า หัวเราะ ขบขัน พูด ชำเลืองดู และการเหลียวดู เป็นต้น เรียกว่า อนุพยัญชนะ เพราะทำให้ปรากฏ โดยเป็นเหตุให้กิเลสทั้งหลายปรากฏ

ตามหลักฐาน แสดงว่า นิมิต อนุพยัญชนะ เป็นชื่อและรูปร่างสัณฐาน ไม่ใช่ปรมัตถธรรม