ให้แล้วไม่เดือดร้อนภายหลังทำได้ยาก [ทสัณณกชาดก]

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๕ - หน้าที่ 253 - 255 ๖. ทสัณณกชาดก

ว่าด้วยให้แล้วไม่เดือดร้อนภายหลังทำได้ยาก

[๑๐๐๗] ชายคนนี้กลืนดาบทสรรณกะ ที่มีคมอันคมกริบ ดื่มเลือดผู้อื่นที่กระทบแล้ว ฟันแล้วในท่ามกลางบริษัท ยังมีไหม สิ่งที่ทำได้ยากกว่าการกลืนดาบนี้ ท่าน

ถูกเราถามแล้วจงบอกเหตุอย่างอื่นที่ทำได้ยากกว่าแก่เรา.

[๑๐๐๘] ก็ผู้ใดฟังกล่าวว่า เราจะให้การกล่าวของผู้นั้น ทำได้ยากกว่าการกลืนดาบ ที่ดื่มโลหิตของผู้อื่นที่กระทบเข้าแล้ว ของชายคนนั้น เพราะความโลภ เหตุ

อย่างอื่นทุกอย่าง เป็นส่งที่ทำได้ง่าย ข้าแต่พระเจ้ามคธ ขอพระองค์โปรดทรงทราบ

อย่างนี้เถิด.

[๑๐๐๙] อายุรบัณฑิตผู้ฉลาดในธรรม กล่าวแก้ข้อความแห่งปัญญาแล้ว บัดนี้เราจะขอถามปุกกุสบัณฑิตว่า สิ่งที่ทำได้ยากกว่าการบอกว่า เราจะให้นั้นยังมีอยู่หรือ ท่าน

ถูกเราถามแล้วจงบอกเหตุอย่างอื่นที่ทำได้ยากกว่าแก่เรา. [๑๐๑๐] คนทั้งหลายไม่รักษาคำที่พูดไว้ คำที่พูดที่เปล่งออกไปนั้นก็ไม่มีผล ก็ผู้ใดให้ปฏิญญาไว้แล้ว ก็ตัดทอนความโลภได้ การบั่นทอนความโลภของผู้นั้นนั้น เป็น

สิ่งที่ทำได้ยาก ว่าการกลืนดาบและกว่าการให้ปฏิญญานั้น เหตุอย่างอันทุกอย่างเป็น

สิ่งที่ทำได้ง่าย. ข้าแต่พระเจ้ามคธ ขอพระองค์โปรดทรงทราบอย่างนี้เถิด.

[๑๐๑๑] ปุกกุสบัณฑิตผู้ฉลาดในธรรม กล่าวแก้ข้อความแห่งปัญหาแล้ว บัดนี้ เราจะถามเสนกบัณฑิตกว่า สิ่งที่ทำได้ยากว่าการให้สิ่งของนั้นยังมีอยู่หรือ ท่านถูกเรา

ถามแล้ว ขอจงบอกเหตุอย่างอื่นที่ทำได้ยากกว่าแก่เรา.

[๑๐๑๒] คนควรให้ทาน จะน้อยหรือมากก็ไม่ว่าแต่ผู้ใดครั้นให้แล้วไม่เดือดร้อนใจในภายหลัง การไม่เดือดร้อนใจนั้นเป็นสิ่งที่ทำได้ยากกว่าการกลืนดาบ กว่าการพูดว่า

จะให้สิ่งของและกว่าการให้สิ่งของที่รักนั้น. เหตุอย่างอื่นทั้งหมดเป็นสิ่งที่ทำได้ง่าย

ข้าแต่พระเจ้ามคธ ขอพระองค์โปรดทรงทราบอย่างนี้.

[๑๐๑๓] อายุรบัณฑิตแก้ปัญหาแล้ว และปุกกุสบัณฑิต ก็แก้ปัญหาแล้ว ส่วน

เสนกบัณฑิตครอบงำปัญหาหมดทุกข้อว่า คนให้ทานแล้วไม่ควรร้อนใจภายหลัง อย่าง

ที่เสนกบัณฑิตพูด.

จบ ทสัณณกชาดกที่ ๖

อรรถกถาทสัณณกชาดกที่ ๖