ชื่อพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าถึง ๒๔ พระองค์ [พุทธวงศ์]

[เล่มที่ 73] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ เล่ม ๙ ภาค ๒ - หน้าที่ 158 - 159

บทว่า อตีตพุทฺธานํ แปลว่า ของพระพุทธเจ้าทั้งหลายที่ล่วงไปแล้ว. ก่อนหน้าอภินีหารของพระผู้มีพระภาคเจ้าของพวกเรา ในกัปหนึ่งบังเกิดพระพุทธเจ้า ๔ พระองค์ คือ พระพุทธเจ้าตัณหังกร พระพุทธเจ้าเมธังกร พระพุทธเจ้าสรณังกร พระพุทธเจ้าทีปังกร. ต่อมาภายหลังพระพุทธเจ้า ๔ พระองค์นั้น ก็มีพระพุทธเจ้า ๒๓ พระองค์ มีพระโกณฑัญญะเป็นต้น ดังนั้น พระพุทธเจ้า ๒๔ พระองค์ มีพระพุทธเจ้า พระนามว่าทีปังกรเป็นต้น ทุกพระองค์ ท่านประสงค์เอาว่า อดีตพระพุทธเจ้า ในที่นี้ ของอดีตพระพุทธเจ้าเหล่านั้น

บทว่า ชินานํ เป็นไวพจน์ของบทว่า อตีตพุทฺธานํ นั้นนั่นแล

บทว่า เทสิตํ ได้แก่ คำตรัส คือธรรมกถาที่ประกอบด้วยสัจจะ ๔ ของพระพุทธเจ้า ๒๔ พระองค์

บทว่า นีกีลิตํ ได้แก่ จริตของพระพุทธเจ้าเหล่านั้น.ข้อที่กำหนดด้วยกัป ชาติ โคตร อายุ โพธิ สาวกสันนิบาต อุปัฏฐาก มาตา บิดา บุตร ภรรยา เป็นต้น ชื่อว่า นิกีลิตะ

บทว่า พุทฺธปรมฺปราคตํ ความว่า เทศนา หรือ จริต ที่ตั้งต้นแต่พระทศพล พระนามว่าทีปังกร สืบลำดับมาจนถึงพระกัสสปพุทธเจ้า