อสัมโมหสัมปชัญญะ

[เล่มที่ 11] พระสุตตันตปิก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 427

ข้อความบางตอนจาก

สามัญญผลสูตร

ก็ความไม่หลงในการก้าวไป เป็นต้น ชื่อว่า อสัมโมหสัมปชัญญะ อสัมโมหสัมปชัญญะนั้น พึงทราบอย่างนี้ ปุถุชนผู้อันธพาล เมื่อก้าวไป เป็นต้น ย่อมหลงผิดว่า คนก้าวไป การก้าวไปตนทําให้เกิดขึ้น ดังนี้บ้าง ว่าเราก้าวไป การก้าวไป เราทําให้เกิดขึ้น ดังนี้บ้าง ฉันใด ภิกษุใน พระศาสนานี้ไม่หลงผิด ฉันนั้น เมื่อจิตคิดว่าเราจะก้าวไป เกิดขึ้น วาโยธาตุ ซึ่งเกิดแต่จิต ยังวิญญัติให้เกิด ย่อมเกิดขึ้นด้วยจิตนั้นเอง ดังนั้นร่าง กระดูกที่สมมติว่า กายนี้ ย่อมก้าวไป ด้วยอํานาจความแผ่ไปของวาโยธาตุ

ในการก้าวไป เป็นต้น ใครคนหนึ่งก้าวไป หรือการก้าวไป ของใครคนหนึ่ง แต่โดยปรมัตถ์ ธาตุทั้งหลายเท่านั้นเดิน ธาตุทั้งหลายเท่านั้นยืน ธาตุทั้งหลาย เท่านั้นนั่ง ธาตุทั้งหลายเท่านั้นนอน. ก็ในส่วน (แห่งอิริยาบถ) นั้นๆ จิตดวงอื่นเกิด ขึ้น จิตดวงอื่นดับไป พร้อมกับรูปเป็นไปอยู่ เหมือนกระแสน้ำไหลติดต่อกันไป ไม่ ไม่ขาดสายฉะนั้น ดังนี้. ความไม่หลงในการก้าวไปเป็นต้นอย่างนี้ ชื่อว่า อสัมโมหสัมปชัญญะ ดังนี้แล