ตถาคต เพราะทรงครอบงํา

พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 182

พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่า ตถาคต เพราะทรงครอบงํา เป็นอย่างไร?

พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงครอบงํา สรรพสัตว์เบื้องบนถึง ภวัคคพรหม เบื้องล่างถึงอเวจีเป็นที่สุด เบื้องขวาในโลกธาตุ อันหาประมาณมิได้ ด้วยศีลบ้าง ด้วยสมาธิบ้าง ด้วยปัญญาบ้าง ด้วยวิมุตติบ้าง ด้วยวิมุตติญาณทัสสนะบ้างการจะชั่งหรือประมาณพระองค์หามีไม่

พระองค์เป็นผู้ไม่มีใครเทียบเคียงได้อันใครๆ ประมาณไม่ได้ เป็นผู้ยอดเยี่ยม เป็นพระราชาที่พระราชาทรงบูชา คือ เป็นเทพของเทพ เป็นสักกะยิ่งกว่าสักกะทั้งหลาย เป็นพรหมยิ่งกว่าพรหมทั้งหลาย ด้วยเหตุนั้นจึงตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในโลกพร้อมทั้งเทวดา พร้อมทั้งมาร พร้อมทั้งพรหม ในหมู่สัตว์ พร้อมทั้งสมณะ และพราหมณ์ พร้อมทั้งเทวดา และมนุษย์ตถาคตเป็นผู้ยิ่งใหญ่ อันใครๆ ครอบงําไม่ได้ เป็นผู้เห็นถ่องแท้ เป็นผู้ทรงอํานาจเหตุนั้น จึงได้รับพระนามว่า ตถาคต ดังนี้