อรรถแห่งศีล [วิสุทธิมรรคแปล]

วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 15

อรรถแห่งศีล

จะแก้ในปัญหาที่เหลือ (ต่อไป) ปัญหาข้อว่า "ที่เรียกว่าศีล เพราะอรรถว่ากระไร" แก้ว่า "ที่เรียกว่าศีลเพราะอรรถว่าเป็นสีลนะ (คือเป็นมูลราก) ชื่อว่าสีลนะนี้เป็นอย่างไร ชื่อว่าสีลนะนี้ คือกิริยาที่รวมเอาไว้อย่างดี หมายความที่กรรมในทวารมีกายกรรมเป็นต้น ไม่กระจัดกระจาย โดยความมีระเบียบอันดีอย่าง ๑ คือความเข้าไปรับไว้หมายความเป็นที่รองรับโดยความเป็นที่ตั้งอาศัยแห่งกุศลธรรมทั้งหลายอย่าง ๑ ก็อาจารย์ผู้รู้ลักษณะแห่งศัพท์ทั้งหลาย เห็นชอบด้วยอรรถ ๒ อย่างนี้เท่านั้น ในสีลศัพท์นี้ส่วนอาจารย์อื่นๆ พรรณนาอรรถในสีลศัพท์นี้ไว้ โดยนัย (ต่างๆ) เช่นว่า สีลศัพท์มีอรรถว่าสิระ มีอรรถว่าสีสะ มีอรรถว่าสีตละ (เย็น) มีอรรถว่าสิวะ (เกษม) ดังนี้เป็นอาทิ