ยังไม่ได้แยก ปัญจทวารและมโนทวาร

ข้อความบางตอนจาการสนทนาธรรมโดยท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์..

.....แต่บัญญัติ และ ปรมัตถ์ นี่สลับกันตลอด เพราะ ปัญจทวารและมโนทวารทวารนี่สลับกัน ด้วยเหตุนี้ สี่งที่ปรากฏทางตาก็ปรากฏไปเรื่อยๆ แล้วทางใจก็คิกนึกตามสี่งที่ปรากฏทางตาไปแรื่อยๆ เหมือนกัน โดยที่ยังไม่ได้แยกออกจากกัน แต่การอบรมเจริญสติปัฏฐานเป็นการที่ปัญญา เรี่มเข้าใจความต่างกันของทางตากับทางใจ เพื่อที่เราจะได้รู้ว่าทางตาจะเป็นใครไปไม่ได้เลย นอกจากเป็นเพียงสี่งที่ปรากฏ ให้เราคิดนึก