คนพาลร้ายกว่าทุกอย่าง [พาลวรรคที่ ๕]

[เล่มที่ 41] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒-หน้าที่ 150

พาลวรรคที่ ๕ ว่าด้วยคนพาลร้ายกว่าทุกอย่าง_ 2

๔. บุคคลใดโง่ ย่อมสำคัญความที่ตนเป็น คนโง่ บุคคลนั้นจะเป็นบัณฑิต เพราะเหตุนั้นได้บ้าง สวนบุคคลใดเป็นคนโง่ มีความสำคัญว่าตนเป็น บัณฑิต บุคคลนั้นแล เราเรียกว่าคนโง่.

๕. ถ้าคนพาล เข้าไปนั่งใกล้บัณฑิตอยู่แม้จน ตลอดชีวิต เขาย่อมไม่รู้ธรรม เหมือนทัพพีไม่รู้ รสแกงฉะนั้น

๖. ถ้าวิญญูชนเข้าไปนั่งใกล้บัณฑิตแม้ครู่เดียว เขาย่อมรู้แจ้งธรรมได้ฉับพลัน เหมือนลิ้นรู้รสแกง ฉะนั้น

[เล่มที่ 41] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒-หน้าที่ 151

พาลวรรคที่ ๕

ว่าด้วยคนพาลร้ายกว่าทุกอย่าง_3

๗. ชนพาลทั้งหลาย มีปัญญาทราม มีตน เป็นดังข้าศึก เที่ยวทำกรรมลามกซึ่งมีผลเผ็ดร้อนอยู่.

๘. บุคคลทำกรรมใดแล้ว ย่อมเดือดร้อนใน ภายหลัง เป็นผู้มีหน้าชุ่มด้วยน้ำตา ร้องไห้เสวยผล ของกรรมใดอยู่ กรรมนั้นอันบุคคลกระทำแล้วไม่ดีเลย

๙. บุคคลทำกรรมใดแล้ว ย่อมไม่เดือดร้อน ในภายหลังเป็นผู้เอิบอิ่ม มีใจดี ย่อมเสวยผลของ กรรมใด กรรมนั้นแล อันบุคคลทำแล้วเป็นกรรมดี

[เล่มที่ 70] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒-หน้าที่ 151

พาลวรรคที่ ๕

ว่าด้วยคนพาลร้ายกว่าทุกอย่าง_ 4

๑๐. คนพาลย่อมสำคัญบาปประดุจน้ำผึ้ง ตราบ เท่าที่บาปยังไม่ให้ผล ก็เมื่อใดบาปให้ผล เมื่อนั้น คนพาลย่อมประสบทุกข์.

๑๑. คนพาล พึงบริโภคโภชนะด้วยปลายหญ้า คาทุกๆ เดือน เขาย่อมไม่ถึงเสี้ยวที่ ๑๖ แห่งท่าน ผู้มีธรรมอันนับได้แล้ว.

๑๒. ก็กรรมชั่วอันบุคคลทำแล้ว ยังไม่ให้ผล เหมือนน้ำนมที่รีดในขณะนั้น ยังไม่แปรไปฉะนั้น บาปกรรมย่อมตามเผาคนพาล เหมือนไฟอันเถ้า กลบไว้ฉะนั้น.

๑๓. ความรู้ย่อมเกิดแก่คนพาล เพียงเพื่อ ความฉิบหายเท่านั้น ความรู้นั้นยังหัวคิดของเขาให้

[เล่มที่ 41] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒-หน้าที่ 237

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า สชฺชุขีร ความว่า น้ำนมซึ่งไหล ออกจากนมของแม่โคนมในขณะนั้นนั่นแล ยังอุ่น ย่อมไม่เปลี่ยน คือ ย่อมไม่แปรไป. พระศาสดา ตรัสคำอธิบายไว้ดังนี้ว่า " น้ำนมที่เขารีด ในขณะนั้น ย่อมไม่เปลี่ยน คือไม่แปร ได้แก่ไม่ละปกติในขณะนั้น นั่นแล. แต่ที่เขารีดใส่ไว้ในภาชนะใด. ก็ย่อมไม่ละปกติตราบเท่าที่ยัง ไม่ได้ใส่ของเปรี้ยวมีเปรียงเป็นต้น ลงในภาชนะนั้น คือตราบเท่าที่ยัง ไม่ถึงภาชนะของเปรี้ยว มีภาชนะนมส้มเป็นต้น ย่อมละในภายหลัง ฉันใด; แม้บาปกรรมที่บุคคลกำลังทำ ก็ย่อมไม่ให้ผลฉันนั้นเหมือนกัน. ถ้าบาปกรรมพึงให้ผล (ในขณะทำ) ใครๆ ไม่พึงอาจเพื่อทำบาปกรรม ได้.

ขออนุโมทนาครับ