ทุติยสารีปุตตสูตร ... เสาร์ที่ ๒๘ สิงหาคม ๒๕๕๓

••• ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย •••

... สนทนาธรรมที่ ...

••• มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา •••

พระสูตร ที่นำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ

วันเสาร์ ๒๘ ส.ค. ๒๕๕๓ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ

ทุติยสารีปุตตสูตร (ว่าด้วยองค์ธรรมเครื่องบรรลุโสดา)

... จาก ...

[เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่มที่ ๓๑ - หน้าที่ ๒๗๙ - ๒๘๐

... นำสนทนาโดย ...

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และคณะวิทยากร

[เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่มที่ ๓๑ - หน้าที่ ๒๗๙ - ๒๘๐

๕. ทุติยสารีปุตตสูตร (ว่าด้วยองค์ธรรมเครื่องบรรลุโสดา)

[๑๔๒๗] ครั้งนั้น ท่านพระสารีบุตร เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วพระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ตรัสถามท่านพระสารีบุตรว่า ดูก่อนสารีบุตร ที่เรียกว่า โสตาปัตติยังคะๆ ดังนี้ โสตาปัตติยังคะ เป็นไฉน?

[๑๔๒๘] ท่านพระสารีบุตร กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ โสตาปัตติ-ยังคะ คือ สัปปุริสสังเสวะ การคบสัปบุรุษ ๑ สัทธรรมสวนะ ฟังคำสั่งสอนของท่าน ๑ โยนิโสมนสิการ กระทำไว้ในใจโดยอุบายอันแยบคาย ๑ ธัมมานุธัมม-ปฏิปัตติ ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ๑.

[๑๔๒๙] พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ถูกละๆ สารีบุตร โสตาปัตติยังคะคือ สัปปุริสสังเสวะ ๑ สัทธรรมสวนะ ๑ โยนิโสมนสิการ ๑ ธัมมานุธัมมปฏิปัตติ ๑

[๑๔๓๐] ดูก่อนสารีบุตร ก็ที่เรียกว่า ธรรมเพียงดังกระแสๆ ดังนี้ ก็ธรรมเพียงดังกระแส เป็นไฉน? พระสารีบุตร กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญอริยมรรคประกอบด้วยองค์ ๘ นี้แล คือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจาสัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ชื่อว่า ธรรมเพียงดังกระแส.

[๑๔๓๑] พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ถูกล่ะๆ สารีบุตร อริยมรรคประกอบด้วยองค์ ๘ นี้แล คือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะสัมมาอาชีวะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ชื่อว่า ธรรมเพียงดังกระแส.

[๑๔๓๒] ดูก่อนสารีบุตร ที่เรียกว่า โสดาบันๆ ดังนี้ โสดาบัน เป็นไฉน? พระสารีบุตร กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ผู้ใด ประกอบด้วยอริยมรรคมีองค์ ๘ นี้ ผู้นี้ เรียกว่า พระโสดาบัน ท่านผู้นี้นั้น มีนามอย่างนี้ มีโคตรอย่างนี้

[๑๔๓๓] พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ถูกล่ะๆ สารีบุตร ผู้ซึ่งประกอบด้วยอริยมรรคมีองค์ ๘ นี้ เรียกว่าโสดาบัน ท่านผู้นี้นั้น มีนามอย่างนี้ มีโคตรอย่างนี้.

จบทุติยสาริปุตตสูตรที่ ๕

อรรถกถาทุติยสาริปุตตสูตร

พึงทราบอธิบายในทุติยสารีปุตตสูตรที่ ๕ ดังต่อไปนี้ .- บทว่า โสตาปตฺติยงฺค ความว่า องค์คุณที่ได้เฉพาะส่วนเบื้องต้นแห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา. ก็คุณที่ได้เฉพาะ มีความเลื่อมใสอันไม่หวั่นไหวในพระพุทธเจ้าเป็นต้น ชื่อว่า องค์แห่งโสดาบัน ก็องค์แม้เหล่านั้นมาแล้วว่า องค์แห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา. ในองค์เหล่านั้น องค์แม้ทั้งสอง ก็มีอธิบายคำนี้ ว่า บุคคล เสพสัตบุรุษ คบนั่งใกล้ ฟังธรรม ใส่ใจโดยแยบคาย ปฏิบัติข้อปฏิบัติที่เป็นส่วนเบื้องต้น อันเป็นธรรมสมควรแก่ธรรม ย่อมได้เฉพาะธรรมเครื่องบรรลุโสดา. ธรรมมีการคบสัตบุรุษเป็นต้น ชื่อว่า องค์แห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา เพราะอรรถว่า เป็นองค์เพื่อประโยชน์แห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา. ธรรมนอกนี้ ชื่อว่าโสตาปัตติยังคะ (องค์แห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา) เพราะอรรถว่า เป็นองค์แห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา กล่าวคือปฐมมรรค. โสดาปัตติมรรค เป็นองค์แห่งโสดาปัตติมรรคที่แทงตลอดแล้ว เพราะเหตุนั้นจึงชื่อว่า องค์แห่งธรรมเครื่องบรรลุโสดา.

จบอรรถกถาทุติยสาริปุตตสูตรที่ ๕.