เรื่องของธรรมเป็นเรื่องละทั้งหมด

ข้อความบางตอนจากการบรรยายธรรมโดยท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ท่านอาจารย์ แต่ว่าเรื่องของธรรม ขอเรียนให้ทราบว่าเป็น เรื่องละทั้งหมดถ้าใครยี่งละได้มาก ก็หมายความว่าเข้าใจในลักษณะ ที่ไม่ใช่ ตัวตน สัตว์ บุคคลเท่านั้นเพราะฉะนั้น ถ้ายังมีความพอใจ ในสี่งหนึ่งสี่งใดอยู่ แม้แต่ความสามารถในความทรงจำ ความสามารถในความเข้าใจ นั่นก็เป็นอกุศลที่จะต้องละเพราะฉะนั้นเรื่องของ อกุศล และ กุศล ไม่ใช่เรื่องที่จะรู้ง่ายเลย โดยตำรานี้ไม่ยากเลยนะคะ อกุศลจิตมี 12 ดวง 12 ประเภท มหากุศลจิต หรือ กามาวจรจิตมี 8 ดวง แต่ลักษณะจริงๆ ของอกุศลธรรม อกุศลจิตแต่ละประเภท แต่ละขณะ ในวันหนึ่งๆ ใครรู้ รู้แต่ชื่อ ทั้งๆ ที่อกุศลธรรมมีมาก ตั้งแต่ตื่นจนถึงเดื๋ยวนี้ และ กุศลก็มี

แต่แม้กระนั้นก็รู้เพียงชื่อไม่ใช่รู้ลักษณะจริงๆ ของ กุศลจิต และ อกุศลจิตเลย เพราะว่าสภาพธรรมมีปัจจัยเกิดขึ้นแล้วก็ดับไป อย่างรวดเร็วมาก ที่จะรู้ลักษณะของ กุศลจิต และ อกุศลจิตเพราะว่าสภาพธรรม มีปัจจัยเกิดขึ้นแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็วมาก ที่จะรู้ลักษณะของกุศลจิตได้ ในขณะที่เป็นปัจจัย ในทานบ้าง ในศีลบ้าง ในความสงบของจิตบ้างและในการเจริญสติปัฏฐานบ้าง ชั่วครู่ทีผ่านไป จิตอะไร ถ้าจะย้อนถามจะมีคำตอบแต่เพียงว่า รู้แต่ว่ามีจิตเท่านั้นเอง แม้แต่ว่ารู้ว่ามีจิต ก็ไม่ใช่ว่า ในขณะที่จิตนั้นกำลังเป็นไปด้วย

นี่ก็แสดงให้เห็นว่า จะต้องเป็นผู้ที่ละเอียดจริงๆ ค่ะ ในการที่จะรู้แจ้งลักษณะของสภาพธรรม จนกระทั่งละคลาย การยึดถือสภาพธรรม ว่าเป็น ตัวตน สัตว์ บุคคล ได้