ความเร่าร้อนทางกาย และ ทางจิต [คาถาธรรมบท]

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒ หน้า ๓๖๘

ความเร่าร้อนมี ๒ อย่าง คือ ความเร่าร้อนเป็นไปทางกาย ๑ ความเร่าร้อนเป็นไปทางจิต ๑. บรรดาความเร่าร้อน ๒ อย่างนั้น ความเร่าร้อนเป็นไปทางกาย ซึ่งเกิดขึ้นแก่พระขีณาสพ (พระอรหันต์ผู้สิ้นอาสวกิเลส) ด้วยสามารถแห่งผัสสะมีหนาวและร้อนเป็นต้น ยังไม่ดับเลย, หมอชีวกทูลถามหมายถึงความเร่าร้อนอันเป็นไปทางกายนั้น. แต่พระศาสดาทรงพลิกแพลงพระเทศนา ด้วยสามารถแห่งความเร่าร้อนอันเป็นไปทางจิต เพราะความที่พระองค์เป็นผู้ฉลาดในเทศนาวิธี เพราะความที่พระองค์เป็นพระธรรมราชา จึงตรัสว่า "ดูก่อนชีวกผู้มีอายุ ก็โดยปรมัตถ์ ความเร่าร้อน (คือกิเลส, ทุกข์ใจ) ย่อมไม่มีแก่พระขีณาสพผู้เห็นปานนั้น".

(จาก ... อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เรื่องหมอชีวก)