เรื่องของทวาร เป็นเรื่องที่มีความสำคัญ
ข้อความบางตอนจากการบรรยายธรรมโดยท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์
ท่านอาจารย์ นี่ไงคะ ที่ได้เรียนให้ทราบแล้วว่า เรื่องของทวาร เป็นเรื่องที่ มีความสำคัญที่จะต้องพิจารณา เพราะว่าบางท่านอาจจะคิดว่า ทำไมถึงพูดเรื่่อง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจบ่อยๆ ดูเหมือนกับว่าเป็นสิ่งซึ่งธรรมดา สามัญ ใครๆ ก็ทราบแล้ว แต่ตามความเป็นจริงแล้ว
การที่จะอบรมเจริญปัญญา จนกระทั่งสามารถที่จะรู้แจ้ง อริยสัจจธรรม จะข้ามการ พิจารณา สิ่งที่ปรากฏทางทวารทั้ง 6 นี้ไม่ได้เลย แม้รูป มีจริง แต่ถ้าไม่มีทวาร ไม่มีจักขุปสาท เป็นจักขุทวาร จะรู้ไหมคะ ว่าสี่งที่ปรากฏทางตา ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน ทั้งสี้น เป็นแต่เพียงลักษณะของสภาพธรรมชนิดหนึ่ง เท่านั้นเอง ที่จะละคลายการยึดถือว่าเป็นเรา หรือ สัตว์ บุคคลได้ ต้องอาศัยทวาร จึงจะรู้ได้ว่า สี่งที่ปรากฏทางตาแล้ว ลักษณะที่แท้จริงไม่ใช่ คน สัตว์ วัตถุ สี่งใดๆ เป็นแต่เพียงสภาพธรรมที่ปรากฏทางตาเท่านั้น
ผู้ฟัง ลักษณะของ รูป สี ก็คือปรากฏทางตาใช่ไหมครับ
ท่านอาจารย์ เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางตา แล้วเมื่อไรจะรู้อย่างนี้เสียที ใช่ไหมคะ แต่นี่เป็นความจริงค่ะ นี่เป็น สัจจธรรม จึงต้องเน้น ต้องพูดถึงบ่อยๆ เพื่อจะให้สติระลึกได้ โดยถูกต้องว่า ขณะนี้ไม่มี คน สัตว์ วัตถุ สี่งใดๆ นอกจากสี่งที่เพียงปรากฏทางตา เมื่อกระทบกับจักขุทวาร เป็นทางที่จะให้รู้ลักษณะของสิ่งที่มีจริงถูกต้อง
ผู้ฟัง แล้ว ลักษณะ ของนาม ล่ะครับ อย่างนาม โทสะ มีลักษณะอย่างไรครับ
ท่านอาจารย์ หยาบ กระด้าง เดือดร้อน ไม่แช่มชื่น ปรากฏทางใจค่ะ ที่จะรู้ ลักษณะของโทสะ ต้องรู้ทางใจ ทางตา ไม่สามารถที่จะเห็น โทสะได้ เห็นเฉพาะสิ่งที่ปรากฏทางตาเท่านั้น
ผู้ฟัง ที่จะรู้ สติ ต้องพยายามรู้ ทุกลักษณะ
ท่านอาจารย์ เป็นการอบรมเจริญปัญญาที่จะศึกษาให้รู้ชัด ในลักษณะของสี่งที่กำลังปรากฏทางหนึ่งทางใดใน 6 ทวาร ทีละทาง จนกว่าจะรู้ชัดตามความเป็นจริง ของจริงมีกำลังปรากฏ แต่ อวิชชาหรือ โมหะไม่สามารถที่จะรู้ลักษณะที่แท้จริงของสิ่งกำลังปรากฏได้ อวิชชาไม่สามารถจะรู้ว่า ในขณะนี้ไม่มีสัตว์ บุคคล ตัวตน มีแต่เพียง สภาพธรรมที่ปรากฏทางตา เมื่อกระทบกับ จักขุปสาท และกำลังเกิด ดับ ทางหู ไม่ใช่เราได้ยิน แต่ที่ประจักษ์ชัด ในลักษณะของธาตุรู้ สภาพรู้ ซึ่งเวลาที่ได้ยิน เสียงปรากฏ ขณะนั้นเป็นสภาพรู้เสียง ไม่ใช่รู้สิ่งที่ปรากฏทางตา
เพราะฉะนั้น อย่าเพียงชินกับชื่อ นามธรรม นะคะ ถ้าเพียงชินกับชื่อ นามธรรมไม่มีทางที่จะดับกิเลส เพราะว่ายังไม่ได้ ใกล้ชิด คุ้นเคย กับลักษณะของนามธรรม ซึ่งเป็นแต่เพียง สภาพรู้ หรือ ธาตุรู้ เท่านั้น แต่มีจริงๆ ค่ะ สภาพรู้ธาตุรู้ กำลังรู้ กำลังเห็น กำลังได้ยิน กำลังคิดนึก กำลังกระทบสัมผัสสี่งที่ปรากฏ สภาพรู้ ธาตุรู้นั้น ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน อาศัยปัจจัยคืออารมณ์กระทบกับทวาร ผัสสะ เจตสิกเกิดขึ้นกระทบกับอารมณ์ใด อารมณ์นั้นก็ปรากฏ แม้ว่าอารมณ์นั้นมีจริง แต่ถ้า ผัสสะ เจตสิกไม่กระทบกับอารมณ์นั้นอารมณ์นั้นก็ปรากฏไม่ได้
เสียงนี้ ใครจะทำให้เสียงปรากฏ ถ้าผัสสเจตสิกไม่กระทบเสียง โสตวิญญาณ ไม่เกิดขึ้นได้ยินเสียง เสียงก็ปรากฏไม่ได้ ทั้งๆ ที่เสียงมีจริง แต่ทั้งๆ ที่เสียงมีจริง ก็จะต้องอาศัยปัจจัย คือ ทวาร โสตปสาท ถ้าโสตปสาทไม่มีรูปเสียง ก็ปรากฏลักษณะของเสียงไม่ได้
เพราะฉะนั้น ในวันหนึ่งๆ ก็เป็นแต่เพียง สภาพธรรมแต่ละอย่าง เป็นธาตุแต่ละชนิด ซึ่งเกิดขึ้นปรากฏ เพราะเหตุปัจจัย แล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว จึงไม่ใช่สัตว์บุคคล ตัวตน และ การที่ ปัญญาจะเจริญขี้น โดยไม่อาศัยทวารต่างๆ คือไม่ต้องอาศัยตาเห็น หูได้ยิน จมูกได้กลิ่น ลี้นลี้มรส กายกระทบสัมผัส หรือว่า ใจคิดนึก จะไม่มีเลยค่ะ การที่ปัญญาจะเจริญขึ้น ก็ต้องอาศัย ทวารต่างๆ ที่มีอารมณ์ต่างๆ ปรากฏให้รู้ และสติก็ระลึกรู้ลักษณะ ของสภาพที่กำลังปรากฏ ตามความเป็นจริง จนกว่าจะรู้
"การที่ปัญญาจะเจริญขึ้น ก็ต้องอาศัยทวารต่างๆ ที่มีอารมณ์ต่างๆ ปรากฏให้รู้ และสติก็ระลึกรู้ลักษณะของสภาพที่กำลังปรากฏ ตามความเป็นจริง ...จนกว่าจะรู้ (ด้วยปัญญา) "
ขอขอบพระคุณและอนุโมทนาครับ
เพราะฉะนั้น ในวันหนึ่งๆ ก็เป็นแต่เพียง สภาพธรรมแต่ละอย่าง เป็นธาตุแต่ละชนิด ซึ่งเกิดขึ้นปรากฏ เพราะเหตุปัจจัย แล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็ว จึงไม่ใช่สัตว์บุคคล ตัวตน
พระธรรมลึกซึ้งและละเอียดจริงๆ ค่ะ กว่าที่ปัญญาจะสมบูรณ์สติเกิดระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมแต่ละอย่าง แต่ละทวารว่าเป็นเพียงสภาพธรรมแต่ละอย่าง ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน...ก็ต้องเป็นการอบรมที่ยาวนานมากจริงๆ ...อดทนค่ะ
...กราบขอบพระคุณและขออนุโมทนาค่ะ...
