ผู้มีปัญญา พึงทำเกาะ (ที่พึ่ง)

 
pirmsombat
วันที่  11 ต.ค. 2553
หมายเลข  17337
อ่าน  4,003

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 342

พระศาสดาสอนให้ทำที่พึ่งด้วยธรรม ๔ ประการ

พระศาสดาเสด็จมาตรัสถามว่า " ภิกษุทั้งหลาย บัดนี้พวกเธอ

นั่งประชุมกันด้วยเรื่องอะไรหนอ?" เมื่อภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า " ด้วย

เรื่องชื่อนี้ (พระเจ้าข้า) ," จึงตรัสว่า " ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในศาสนา

ของเรา ปรารภความเพียรแล้ว ย่อมเป็นเจ้าของแห่งโลกุตรธรรมได้เที่ยว"

ดังนี้แล้ว ตรัสคาถานี้ว่า

๓. อุฏฺฐาเนนปฺปมาเทน สญฺญเมน ทเมน จ

ทีปํ กยิราถ เมธาวี ยํ โอโฆ นาภิกีรติ

" ผู้มีปัญญา พึงทำเกาะ (ที่พึ่ง)

ที่ห้วงน้ำท่วมทับไม่ได้

ด้วยความหมั่น

ด้วยความไม่ประมาท

ด้วยความระวัง

และด้วยความฝึก. "

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น สองบทว่า ทีปํ กยิราถ ความว่า ผู้มีปัญญา

ประกอบพร้อมแล้วด้วยปัญญาอันรุ่งเรืองในธรรม พึงทำ คือพึงกระทำ

ได้แก่อาจทำ เกาะ คืออรหัตตผล อันเป็นที่พึ่งพำนักของตนในสาครคือ

สงสารอันลึกยิ่ง โดยความเป็นที่พึ่งอันได้ยากยิ่งนี้ ด้วยธรรมอันเป็นเหตุ

๔ ประการเหล่านี้ คือ; ด้วยความหมั่น กล่าวคือ

ความเพียร ๑

ด้วยความไม่ประมาท กล่าวคือการไม่อยู่ปราศจากสติ ๑

ด้วยความระวัง กล่าวคือปาริสุทธิศีลสี่ ๑

ด้วยความฝึกอินทรีย์ ๑.

ถามว่า "พึงทำเกาะเช่นไร?"

แก้ว่า "พึงทำเกาะที่ห้วงน้ำท่วมทับไม่ได้." อธิบายว่า พึงทำ

เกาะที่ห้วงน้ำ คือ กิเลสทั้ง ๔ อย่าง ไม่สามารถจะท่วมพัดคือกำจัดได้;

แท้จริง พระอรหัต อันโอฆะไม่สามารถจะท่วมทับได้เลย.

ในเวลาจบคาถา ชนเป็นอันมาก ได้เป็นพระอริยบุคคล มีพระโสดาบันเป็นต้นแล้ว.

เทศนามีประโยชน์แก่บริษัทผู้ประชุมกันแล้ว ดังนี้แล.

เรื่องพระจูฬปันถกเถระ จบ.


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
เมตตา
วันที่ 12 ต.ค. 2553

ผู้มีปัญญาพึงมีธรรมเป็นเกาะ มีธรรมเป็นที่พึ่ง เพราะไม่มีอะไรเป็นที่พึ่งที่แท้จริงได้นอกจากธรรม

ขอเชิญคลิกอ่านเพิ่มได้ที่...

มีธรรมเป็นเกาะ มีธรรมเป็นที่พึ่ง ไม่มีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่งอยู่

การมีธรรมเป็นเกาะเป็นที่พึ่งคือการเจริญสติปัฏฐาน

...กราบอนุโมทนาในกุศลศรัทธาและวิริยะของคุณหมอด้วยค่ะ...

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
จักรกฤษณ์
วันที่ 12 ต.ค. 2553

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
pirmsombat
วันที่ 13 ต.ค. 2553

ขอบพระคุณ คุณเมตตา และทุกท่านมาก และ อนุโมทนา ครับ

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ