ทำไมวิถีจิตทางมโนทวาร ถึงไม่มีอตีตภวังค์และโวฏฐัพพนจิต

 
Jesse
วันที่  20 ต.ค. 2553
หมายเลข  17405
อ่าน  3,085

เพิ่งจะเริ่มต้นศึกษา เรื่องปรมัตถธรรมค่ะ เกี่ยวกับเรื่องจิตค่ะ

มีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่อง วิถีจิต ทางมโนทวาร ว่า ทำไมถึงไม่มีอตีตภวังค์ และโวฏฐัพพนจิต เหมือนกับทางปัญจทวาร เพราะเหตุใด รบกวนท่านผู้รู้ช่วยไขข้อข้องใจให้กระจ่างด้วยค่ะ

ขอขอบพระคุณและอนุโมทนาในกุศลจิตด้วยค่ะ


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
prachern.s
วันที่ 21 ต.ค. 2553

การรู้อารมณ์ของจิต ทางปัญจทวารมีอารมณ์มากระทบทวารโดยตรง วิถีจิตจึงมีมากกว่าทางมโนทวาร เช่น ในขณะที่อารมณ์กระทบจักขุทวาร ขณะนั้น จิตยังเป็นภวังค์อยู่ ภวังค์นั้นเรียกว่า อตีตภวังค์ เพราะยังไม่เปลี่ยน ภวังค์ต่อมาจึงเป็นภวังคจลนะ ภวังคุปัจเฉทะ และมีวิถีเกิดตามลำดับคือ ปัญจวาราวัชชนะ จักขุวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ โวฏฐัพพนะ ชวนะ ตทาลัมพนะ วิถีจิตทางมโนทวาร ไม่มีอตีตภวังค์ ปัญจวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ และไม่มีโวฏฐัพพนะ

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
จักรกฤษณ์
วันที่ 21 ต.ค. 2553

ขออนุญาตเรียนสอบถามอาจารย์ประเชิญเพิ่มเติมครับว่า จิตมีสองประเภท คือ จิตที่เป็นวิถี และจิตที่ไม่เป็นวิถี จิตที่เป็นวิถีต้องเป็นจิตที่เกิดทางปัญจทวาร ส่วนจิตที่ไม่เป็นวิถีคือจิตที่ไม่เกิดทางปัญจทวาร ได้แก่ ภวังค์จิต และ จิตทางมโนทวารถูกต้องหรือไม่ครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
Jesse
วันที่ 21 ต.ค. 2553

ขออนุโมทนาและขอบพระคุณค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 4  
 
prachern.s
วันที่ 21 ต.ค. 2553

เรียนคุณจักรกฤษณ์ครับ

จิตแบ่งเป็นสองประเภท คือ จิตที่เป็นวิถี กับจิตที่ไม่เป็นวิถี จิตที่เป็นวิถี คือ จิตที่รู้อารมณ์ในทวารทั้งหก จิตที่ไม่เป็นวิถี คือ ขณะที่จิตกระทำกิจปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ ครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 5  
 
จักรกฤษณ์
วันที่ 22 ต.ค. 2553

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนา อาจารย์ประเชิญมากครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 6  
 
khampan.a
วันที่ 23 ต.ค. 2553

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 7  
 
Endeavor
วันที่ 24 ต.ค. 2553

ขอตอบคำถามเพิ่มเติมครับ

ทางปัญจทวาร มีกิริยาจิต 2 ดวง คือ ปัญจทวาราวัชชนจิต กระทำกิจ รำพึงถึงอารมณ์ ที่มากระทบ และโวฏฐัพพนจิต กระทำกิจ ตัดสินอารมณ์เพื่อกระทำทางให้ชวนจิตที่จะเกิดต่อ เป็นกุศลหรืออกุศล (จิต 2 ดวงนี้ คนละประเภทกัน) ทางมโนทวารไม่มีอตีตภวังค์ แต่มโนทวารวิถี จิตดวงแรก เป็นกิริยาจิต คือ มโนทวาราวัชชนจิต กระทำกิจ 2 อย่าง คือ 1. อาวัชชนกิจ รำพึงถึงอารมณ์ 2. โวฏฐัพพนกิจ ตัดสินอารมณ์ เพื่อกระทำทางให้ชวนจิตที่จะเกิดต่อ เป็นกุศล หรืออกุศล มโนทวาราวัชชนจิต โดยสภาพแล้ว เป็นจิตดวงเดียวกับโวฏฐัพพนจิตทางปัญจทวาร เมื่อจิตดวงนี้เกิดทางปัญจทวาร กระทำเฉพาะโวฏฐัพพนกิจ แต่เมื่อจิตดวงนี้เกิดทางมโนทวาร กระทำ 2 กิจคือ อาวัชชนกิจ และโวฏฐัพพนกิจ ด้วยครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 8  
 
Jesse
วันที่ 25 ต.ค. 2553

ขอขอบพระคุณและอนุโมทนาทุกท่านที่ช่วยให้ความกระจ่างด้วยค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 9  
 
ภัสร์
วันที่ 22 พ.ย. 2553

พระธรรมที่พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้ลึกซึ้งน่าศึกษาอย่างยิ่ง เป็นคุณอันหาสิ่งใดเปรียบมิได้ ท่านอ.ประเชิญและทุกท่านที่ให้ความรู้ใน เวปนี้ขอให้ทำต่อไปตลอดจนกระทั่งมีผู้สืบสานให้คนในทุกสมัยได้ศึกษา

สาธุ

 
  ความคิดเห็นที่ 10  
 
Endeavor
วันที่ 16 ก.พ. 2554

ต้องขออภัยทุกท่านจริงๆ ครับที่ไม่ได้ตรวจสอบให้ดีก่อน post

เพิ่งมาอ่านพบข้อผิดที่เคยตอบไปว่า "ทางมโนทวารไม่มีอตีตภวังค์ ภวังคจลนะ ภวังคุปัจเฉท" ที่ถูกต้องคือ ทางมโนทวารไม่มีอตีตภวังค์ แต่มีภวังคจลนะ ภวังคุปัจเฉท ครับ ภวังคจลนะ และภวังคุปัจเฉท ไม่ใช่วิถีจิต เนื่องจากยังเป็นภวังคจิตซึ่งมีอารมณ์เดียวกับปฏิสนธิจิต

 
  ความคิดเห็นที่ 11  
 
chaiyut
วันที่ 17 ก.พ. 2554

เรียนคุณ Endeavor ครับ

เข้าใจว่าเป็นอย่างนี้หรือเปล่าครับ "ภวังค์ ที่เกิดก่อนวิถีจิตทางมโนทวารนั้น ไม่มีอตีตภวังค์ แต่ก่อนที่วิถีจิตทางมโนทวารจะเกิด มีกระแสภวังค์เกิดดับสืบต่อกันไปเรื่อยๆ จนถึงภวังคจลนะ เมื่อภวังคจลนะเกิดและดับไป เป็นปัจจัยให้ภวังคุปัจเฉทะเกิดสืบต่อ เป็นภวังค์ขณะสุดท้าย ซึ่งภวังคุปัจเฉทะนี่เองที่เป็นมโนทวารคือ เป็นทางให้วิถีจิตทางใจเกิด ฉะนั้น ตัวมโนทวารคือ ภวังค์คุปัจเฉทะ แต่จิตที่เกิดทางมโนทวาร คือ อาศัยมโนทวารเป็นทางให้เกิดได้นั้น เป็นวิถีจิตประเภทต่างๆ ตามสมควรแก่วาระของวิถีจิตนั้นๆ "

 
  ความคิดเห็นที่ 12  
 
chatchai.k
วันที่ 2 ก.ค. 2564

ขออนุโมทนาครับ

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ