ผ้าเช็ดธุลี
ข้อความบางตอนจากการบรรยายธรรมโดยท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์
ในพระวินัยปิฏก ปริวาร ข้อ ๑๐๘๒ มีข้อความว่า
อันภิกษุ ผู้เข้าสงคราม เมื่อเข้าหาสงฆ์ พึงเป็นผู้มีจิตยำเกรง มีจิต เสมอด้วยผ้าเช็ดธุลี เข้าหาสงฆ์ พึงเป็นผู้รู้จักที่นั่ง รู้จักการนั่ง ไม่เบียดแบียน ผู้เถระ ไม่ห้ามภิกษุผู้อ่อนกว่าด้วยอาสนะ พึงนั่งอาสนะตามสมควร ไม่พึงพูดเรื่องต่างๆ ไม่พึงพูดเรื่องเดรัจฉานกถา พึงกล่าวธรรมเอง หรือพึงเชื้อเชิญ ภิกษุรูปอื่น ไม่พึงดูหมิ่นอริยดุษณียภาพ
ถ้าไม่พิจารณา จะไม่เห็นเลยว่า เป็นชีวิตประจำวันของทั้งบรรชิต และ คฤหัสถ์ เพราะมีกาย มีวาจา มีการที่จะต้องทำสิ่งหนึ่งสิ่งใด ถ้ากระทำในทางที่ถูกต้องขณะนั้นก็เป็นกุศล แต่ถ้าเพียง ผิดนิดเดียว ถ้าไม่พิจารณาจะไม่รู้เลยว่าขณะนั้นเป็นอกุศลเช่นเมื่อเข้าหาสงฆ์ พึงเป็นผู้มีจิตยำเกรง สำหรับคฤหัสถ์ ถ้าจะเป็นผู้ที่ไปมาหาสู่บุคคลใด ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ใด กาละใด เทศะใด ถ้าขณะนั้นมีกุศลจิต เป็นผู้ที่อ่อนน้อม เป็นผู้ที่ยำเกรง เห็นความต่างกันของขณะที่สบายๆ ไม่อ่อนน้อมและไม่ยำเกรง แม้เพียงเท่านี้ก็จะไม่เห็นเลยว่า กิเลสเกิดขึ้นเมื่อไร ในขณะไหน แต่ถ้าได้ฟังพระวินัยแล้ว จะเห็นได้จริงๆ ว่า แม้ชีวิตที่ต่างกัน ระหว่างบรรชิต และ คฤหัสถ์ แต่สามารถที่จะเทียบเคียงให้เห็น กิเลสที่มีอยู่ในจิตใจเป็นประจำได้ สำหรับพระภิกษุนั้น เมื่อเข้าหาสงฆ์ พึงเป็นผู้มีจิตยำเกรง มีจิตเสมอด้วย ผ้าเช็ดธุลี เห็นคุณค่าของผู้มีจิตเป็นผ้าเช็ดธุลีไหม มีความอ่อนน้อม ไม่มีมานะ ไม่มีความสำคัญตน ถ้าเป็นผ้าเช็ดธุลีได้เสมอๆ ก็เป็นความสบายใจ ไม่ว่าใครจะประพฤติต่อท่าน ด้วยกาย วาจา อย่างไร ไม่เดือดร้อนเลย เพราะว่า ไม่มีถือตน ว่ามีความสำคัญ
พึงเป็นผู้ที่รู้จักที่นั่ง รู้จักการนั่ง เพียงเท่านี้ก็เป็นกุศล หรืออกุศล แม้แต่เพียงการที่จะนั่ง ไม่เบียดเบียนภิษุผู้เถระ ไม่ห้ามภิกษุผู้อ่อนกว่าด้วยอาสนะ บางคนก็อาจจะกีดกันอาสนะ และห้ามภิกษุผู้อ่อนกว่า ขณะนั้นลองพิจารณา แม้ไม่ใช่สงฆ์ แต่ที่ใดก็ตามมีที่นั่ง แต่ท่านก็ไม่ให้บุคคลอื่นนั่ง เพราะว่าต้องการที่จะให้ผู้อื่นนั่ง คิดดูนี่ก็เป็นเรื่องของอกุศลทั้งนั้น ถ้าพิจารณาโดยละเอียดพึงนั่งอาสนะตามสมควร
ไม่พึงพูดเรื่องต่างๆ ไม่พูดถึงเรื่องเดรัจฉานกถา พึงกล่าวธรรมเอง หรือพึงเชื้อเชิญภิกษุ รูปอื่น ไม่พึงดูหมิ่น อริยดุษณียภาพ ถ้าจะพูดก็พูดเรื่องที่สมควร พูดด้วยกุศลจิต พูดด้วยเมตตาจิต หรือไม่พึงพูดเรื่องเดรัจฉานกถา
สำหรับคฤหัสถ์ ไม่มีวินัยข้อเหล่านี้ แต่ว่าสำหรับพระภิกษุ ไม่พึงดูหมิ่น อริยดุษณียภาพ ต้องเห็นว่าถ้าจะพูดเรื่องที่ไร้สาระ ก็นิ่งไม่พูดเสียดีกว่า โดยที่ว่าไม่ต้องลำบากเดือดร้อนใจ เพราะว่าการไม่พูดก็ไม่มีเรื่องที่จะให้คนอื่นเกิด โลภะ โทสะ หรืออกุศลต่างๆ แต่ว่านี่เป็นเริ่องที่ต้องเป็นผู้ละเอียดจริงๆ ในการที่จะ พิจารณา และเห็นคุณของพระธรรม ไม่ว่าจะเป็นส่วนของ พระสูตร พระวินัย หรือ พระอภิธรรม
ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ
แม้แต่ผ้าเช็ดธุลีหรือผ้าขี้ริ้วก็มีคุณค่าให้พิจารณาได้มากเลยนะครับ
ถ้าเป็นผ้าเช็ดธุลีได้เสมอๆ ก็เป็นความสบายใจ ไม่ว่าใครจะประพฤติต่อท่าน ด้วยกาย วาจา อย่างไร ไม่เดือดร้อนเลย เพราะว่า ไม่มีถือตน ว่ามีความสำคัญ
ขอบคุณและอนุโมทนาครับ
