ศีลมีที่สุด [ปริยันตศีล]

[เล่มที่ 68] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้าที่ 542

[๗๘] ศีลมีที่สุดก็มี ศีลไม่มีที่สุดก็มี ในศีล ๒ อย่างนั้น ศีลมีที่สุดนั้น เป็นไฉน ศีลมีที่สุดเพราะลาภก็มี ศีลมีที่สุดเพราะยศก็มี ศีลมีที่สุดเพราะญาติ ก็มี ศีลมีที่สุดเพราะอวัยวะก็มี ศีลมีที่สุดเพราะชีวิตก็มี. ศีลมีที่สุดเพราะลาภนั้น เป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ย่อมล่วง สิกขาบทตามที่ตนสมาทานไว้เพราะเหตุแห่งลาภ เพราะปัจจัยแห่งลาภ เพราะ การณ์แห่งลาภ ศีลนี้เป็น ลาภปริยันตศีล. ศีลมีที่สุดเพราะยศ เป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ... เพราะเหตุแห่ง ยศ ... ศีลนี้เป็น ยสปริยันตศีล. ศีลมีที่สุดเพราะญาตินั้น เป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ... เพราะเหตุ แห่งญาติ ... ศีลนี้เป็น ญาติปริยันตศีล. ศีลมีที่สุดเพราะอวัยวะนั้น เป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ... เพราะเหตุ แห่งอวัยวะ ... ศีลนี้เป็น อังคปริยันตศีล. ศีลมีที่สุดเพราะชีวิตนั้น เป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้ ย่อมล่วง สิกขาบทตามที่ตนสมาทานไว้เพราะเหตุแห่งชีวิต เพราะปัจจัยแห่งชีวิต เพราะ การณ์แห่งชีวิต ศีลนี้เป็น ชีวิตปริยันตศีล ศีลเห็นปานนี้เป็นศีลขาด เป็นศีลทะลุ ด่าง พร้อย ไม่เป็นไท วิญญูชน ไม่สรรเสริญ อันตัณหาและทิฏฐิจับต้องแล้ว ไม่เป็นไปเพื่อสมาธิ เป็นที่ตั้งแห่งความเดือดร้อน ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความปราโมทย์ ไม่เป็นที่ตั้งแห่งปีติ ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความระงับ ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความสุข ไม่เป็นที่ตั้งแห่งสมาธิ ไม่เป็นที่ตั้งแห่งยถาภูตญาณทัศนะ ไม่เป็นไปเพื่อความเบื่อหน่าย เพื่อความคลายกำหนัด เพื่อความดับ เพื่อความสงบระงับ เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความ ตรัสรู้ เพื่อนิพพานโดยส่วนเดียว ศีลนี้เป็นปริยันตศีล.