อภิธรรมในชีวิต [23] สภาพธรรมทั้งปวง เกิดขึ้น เพราะ เหตุ ปัจจัย
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
พระผู้มีพระภาคฯ ตรัสว่า "สภาพธรรมทั้งปวง เกิดขึ้น เพราะ เหตุ ปัจจัย" (เช่น) การที่คนเรา มีรูปร่าง-ลักษณะ และมีชีวิตในสภาพแวดล้อมต่างกัน นั้นไม่ใช่เพราะ "เหตุบังเอิญ" แม้การที่สัตว์เดรัจฉาน มีรูปร่างต่างกัน เพราะว่า สัตว์เดรัจฉาน มี "จิต" และ อาจจะทำชั่วหรือ ทำดี ก็ได้ ฉะนั้น สัตว์เดรัจฉาน ก็ "สะสม-กรรมต่างๆ" ซึ่งทำให้เกิด "ผล-ต่างๆ" ด้วย
ถ้าเราเข้าใจ ว่า กรรม-แต่ละกรรม ย่อมนำมาซึ่ง ผล-ของกรรมนั้นๆ เราก็จะเข้าใจว่า ไม่มีเหตุผลอันใด ที่จะทะนงตน ว่าเกิดในตระกูลที่มั่งมี หรือ เมื่อได้รับคำสรรเสริญ ลาภ สักการะและ เมื่อมีความทุกข์ ก็เข้าใจ ว่า ทุกข์ นั้น เป็น ผลจากการกระทำของเราเอง
ฉะนั้น เราก็ย่อมโทษผู้อื่นน้อยลง ว่าทำให้เราได้รับทุกข์หรือ ไม่ริษยา เมื่อผู้อื่นได้รับสิ่งที่น่ายินดีพอใจ เมื่อ "เข้าใจสภาพธรรม" (ตามความเป็นจริง) ก็จะเข้าใจ ว่า ไม่ใช่-ตัวตนซึ่ง ได้รับสิ่งที่น่ายินดีพอใจ หรือ ได้รับทุกข์ ฯ แต่ เป็นเพียง "วิบาก" ซึ่งเป็นจิตประเภทหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้น เพราะ "เหตุปัจจัย" แล้วก็ดับไปทันที (เพราะไม่เที่ยง)
เราจะเห็นได้ว่า คนที่เกิดในสิ่งแวดล้อมเดียวกัน ก็ยังประพฤติต่างกันเช่น คนที่เกิดในตระกูลมั่งคั่ง นั้น ... บางคน ก็ตระหนี่ บางคน ก็ไม่ตระหนี่ การเกิดในตระกูลที่มั่งคั่งนั้น เป็น "ผล-ของกุศลกรรม" ส่วน ความตระหนี่ เกิดจาก "กิเลส-ที่ได้สะสมไว้" มี "เหตุ-ปัจจัย" หลายอย่างที่เป็น "ปัจจัยสำคัญ" ในชีวิตของแต่ละบุคคล
"กรรม" เป็น "เหตุ" ทำให้บุคคล เกิดในสิ่งแวดล้อมต่างๆ กัน "กิเลส-ที่สะสมไว้" เป็น "เหตุ" ทำให้ "อุปนิสัย" ของแต่ละคน ต่างกัน บางท่านอาจสงสัย ในเรื่อง ชาติก่อน และ ชาติหน้าเพราะเหตุว่า เรารู้ได้แต่ชาตินี้ เท่านั้น แต่ ในชาตินี้ เราก็อาจสังเกตได้ว่าคนเรา ได้รับผลของกรรม ต่างกัน "ผล" ทั้งหลาย ย่อมมาจาก "เหตุ-ในอดีต" "อดีต" ทำให้เกิด "ผล-ในปัจจุบัน"
"กรรม-ในปัจจุบัน" ย่อมให้ "ผล-ในอนาคต" ความเข้าใจ ใน "ปัจจุบัน" จะทำให้เราเข้าใจในอดีต และ ในอนาคต ยิ่งขึ้น
หนังสือ "พระอภิธรรมในชีวิตประจำวัน" [Abhidhamma in Daily Life] โดย นีน่า วันกอร์คอม แปลโดย อ. ดวงเดือน บารมีธรรม จัดพิมพ์ครั้งที่ ๓ พ.ศ. ๒๕๕๓ โดย มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา
เปิดอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ...
