ฆราวาสธรรมปัญหา

(ณ ประเทศศรีลังกา)

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น

ถอดเสียงจาก ชุดเทปวิทยุ แผ่นที่ ๖ ครั้งที่ ๓๔๙

บรรยายโดย ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

"ฆราวาสธรรมปัญหา"

ข้อความจาก ขุททกนิกาย

วิธุรชาดก

ก่อนจะไปนะคะ เพราะเหตุว่าวิธุรบัณฑิตก็เป็นปราชญ์ผู้ฉลาดอย่างยิ่งในธรรม พระราชาจึงได้ตรัสถามปัญหาธรรม ก่อนที่วิธุรบัณฑิตจะจากไปว่า ท่านวิธุรบัณฑิต คฤหัสถ์ผู้อยู่ครองเรือน จะพึงมีความประพฤติอันปลอดภัยได้อย่างไร จะพึงมีความสงเคราะห์ได้อย่างไร จะพึงมีความไม่เบียดเบียนได้อย่างไร และอย่างไรมาณพจึงจะชื่อว่า มีปกติกล่าวคำสัตย์ จากโลกนี้ไปยังโลกหน้า แล้วจะไม่เศร้าโศกได้อย่างไร

(ท่านอาจารย์ เพราะเหุตว่า การดำเนินชีวิตประจำวันเป็นสิ่งที่สำคัญ ท่านจะต้องจากโลกนี้ไปโลกหน้า แต่ว่าจะไปอย่างไร ปลอดภัยหรือไม่ ย่อมขึ้นอยู่กับการดำเนินชีวิตเป็นปกติประจำวันนี่เอง)

ซึ่งท่านวิธุรบัณฑิต ผู้มีคติ มีความเพียร มีปัญญา เห็นอรรถ ธรรมอันสุขุม กำหนดรู้ธรรมทั้งปวง ได้กราบทูลพระราชา ในโรงธรรมสภานั้นว่า... ผู้ครองเรือนไม่ควรคบหญิงสาธารณะเป็นภรรยาไม่ควรบริโภคอาหารมีรสอร่อยแต่ผู้เดียว ไม่ควรซ่องเสพถ้อยคำ อันให้ติดอยู่ในโลก ไม่ให้สวรรค์นิพพานเพราะถ้อยคำเช่นนั้นไม่ทำให้ปัญญาเจริญ

ผู้ครองเรือนพึงเป็นผู้มีศีล สมบูรณ์ด้วยวัตร ไม่ประมาท มีปัญญาเครื่องสอดส่องเหตุผล มีความประพฤติถ่อมตน ไม่เป็นคนตระหนี่เหนียวแน่น เป็นผู้สงบเสงี่ยม กล่าวถ้อยคำจับใจ อ่อนโยน

ผู้ครองเรือนพึงเป็นผู้สงเคราะห์มิตร จำแนกแจกทาน รู้จักจัดทำ พึงบำรุงสมณพราหมณ์ด้วยข้าว น้ำทุกเมื่อ

ผู้ครองเรือนพึงเป็นผู้ใคร่ธรรม จำทรงอรรถธรรมที่ได้สดับมาแล้ว หมั่นไต่ถาม พึงเข้าไปหาท่านผู้มีศีล เป็นพหูสูต โดยเคารพ

คฤหัสถ์ผู้ครองเรือนจะพึงมีความประพฤติปลอดภัยได้อย่างนี้ จะพึงมีความสงเคราะห์อย่างนี้ จะพึงมีความไม่เบียดเบียนกันได้อย่างนี้ และมาณพพึงปฏิบัติอย่างนี้ จึงจะชื่อว่า มีปกติกล่าวคำสัตย์ จากโลกนี้แล้วไปยังโลกหน้า จะไม่เศร้าโศกได้ด้วยอาการอย่างนี้พระเจ้าข้า นี้ชื่อว่า ฆราวาส (ธรรม) ปัญหา

(ท่านอาจารย์ ถ้าท่านผู้ฟังจำได้ทั้งหมด แล้วก็เป็นผู้ประพฤติตามได้ทั้งหมด ท่านก็จะเป็นผู้ที่ปลอดภัยจริงๆ เริ่มตั้งแต่...

"ผู้ครองเรือนไม่ควรคบหญิงสาธารณะเป็นภรรยา ไม่ควรบริโภคอาหารมีรสอร่อยแต่ผู้เดียว"

เคยคิดอย่างนี้มั้ยคะ (เช่น การที่คิดจะบริโภคอาหารอร่อยผู้เดียว) แต่ไม่สมควร สำหรับผู้ที่ครองเรือน จะต้องเป็นผู้ที่เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เพราะเหตุว่าท่านไม่สามารถที่จะอยู่ได้ลำพังคนเดียวในโลก)

(ขออนุโมทนาคุณวันชัยผู้อนุเคราะห์ภาพถ่ายอันวิจิตรสวยงามในเว็บไซต์บ้านธัมมะ)