อภิธรรมในชีวิต [36] โทสะ เมตตา ไม่จองเวร
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
คนมักจะพูดถึงการกระทำที่โหดร้าย รูนแรง และ ทางแก้ไขแต่ มีใครในพวกเราบ้าง ที่กล้ากล่าวว่า ไม่มีโทสะ และ จะไม่ฆ่าสัตว์เลย
เราไม่รู้ว่า ได้สะสมโทสะมามากเพียงใด ในสังสารวัฏฏ์ ฉะนั้น เมื่อมี "เหตุปัจจัย" เราอาจจะกระทำสิ่งที่โหดร้ายได้โดยไม่รู้ตัวเลยว่า จะกระทำอย่างนั้นได้
การกระทำดีต่อบุคคลอื่น นั้น ไม่สามารถ ละ-โทสะ-อย่างละเอียดได้แต่ อย่างน้อย ... ขณะนั้น ก็ไม่ได้สะสมโทสะเพิ่มขึ้น พระผู้มีพระภาคฯ ทรงสอนให้เจริญเมตตาข้อความใน ขุททกนิกาย สุตตนิบาต กรณียเมตตสูตรที่ ๘ แสดงว่าการที่จะให้จิตสงบได้นั้น พึงเจริญเมตตาในสัตว์ทั้งหลาย ดังนี้
"ขอสัตว์ทั้งหลาย จงเป็นผู้มีความสุข มีความเกษม มีตนถึงความสุขเถิดสัตว์มีชีวิต เหล่าหนึ่งเหล่าใด มีอยู่เป็นผู้สะดุ้ง หรือ เป็นผู้มั่นคง ไม่มีส่วนเหลือ สัตว์เหล่าใด มีกายยาว หรือ ใหญ่ ฯลฯขอสัตว์ทั้งหมดนั้นจงเป็นผู้มีตน ถึงความสุขเถิด สัตว์อื่น ไม่พึงข่มขู่สัตว์อื่นไม่พึงดูหมิ่นอะไรเขา ในที่ไหนๆ ไม่พึงปรารถนาทุกข์ ให้แก่กันและกันเพราะความโกรธ เพราะความเคียดแค้น มารดา ถนอมบุตรคนเดียว ผู้เกิดในตนแม้ด้วยกาย ยอมสละชีวิตให้ ฉันใด กุลบุตร ผู้ฉลาดใน "ประโยชน์" พึงเจริญเมตตา มีในใจ ไม่มีประมาณ ในสัตว์ทั้งปวงแม้ฉันนั้นฯ" ฯลฯ
ใน พระวินัย มหาวรรค ภาค ๒ โกสัมพิขันธกะ เวรุปสมคาถาพระผู้มีพระภาคฯ ตรัสกะภิกษุทั้งหลายว่า "ก็คนเหล่าใด จองเวรไว้ ว่าคนโน้นด่าเรา ตีเรา ชนะเรา ได้ลักสิ่งของของเราไปเวร ของคนเหล่านั้น ย่อมไม่สงบ ส่วนคนเหล่าใด ไม่จองเวรไว้ ว่าคนโน้นด่าเรา ตีเรา ชนะเรา ได้ลักสิ่งของของเราไปเวร ของคนเหล่านั้น ย่อมสงบ
แต่ไหนแต่ไรมาเวรทั้งหลาย ในโลกนี้ ย่อมไม่ระงับ เพราะเวรเลย แต่ ย่อมระงับ เพราะ "ไม่จองเวร"ธรรม นี้ เป็นของเก่า ฯ"
ฯลฯ
หนังสือ "พระอภิธรรมในชีวิตประจำวัน" [Abhidhamma in Daily Life] โดย นีน่า วันกอร์คอม แปลโดย อ. ดวงเดือน บารมีธรรม จัดพิมพ์ครั้งที่ ๓ พ.ศ. ๒๕๕๓ โดย มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา
เปิดอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ...
