ศึกษาโดยไร้ประโยชน์ หรือ ศึกษาเพื่อน้อมปฏิบัติบูชา

(ณ ประเทศศรีลังกา)

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น

ถอดเสียงจาก ชุดปกิณณกธรรม แผ่นที่ ๑๐ ครั้งที่ ๕๕๓

สนทนาธรรมที่หมู่บ้านเมืองทองนิเวศน์ ๑ พ.ศ. ๒๕๔๓

โดย ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

"ศึกษาโดยไร้ประโยชน์ หรือ ศึกษาเพื่อน้อมปฏิบัติบูชา"

การเรียนของเราทั้งหมดเนี่ยนะคะ เพื่อให้เรารู้จักตัวเองว่าปัญญาของเราระดับไหน ถ้าขณะนี้ยังไม่รู้ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรม การฟัง ฟังให้เข้าใจ แต่ไม่ใช่เป็นการที่เราต้องไปสามารถจำแนกข้อความในพระสูตรทั้งหมด ชี้ออกมาว่า ได้แก่เจตสิกอะไร ..เมื่อไร ..อย่างไร แต่ว่าเราสามารถที่จะฟังให้เห็นประโยชน์ว่า สิ่งใดก็ตามที่ทรงแสดงไว้เนี่ยค่ะ การศึกษา คือสิกขา ประพฤติน้อมที่จะปฏิบัติตาม ถ้าขณะนี้ไม่มี (คือไม่ปรากฏสภาพธรรมที่กำลังพูดถึงกัน) ทุกอย่างก็อยู่ในตำราหมด ไม่ว่าจะสรรเสริญว่า "ขันติเป็นตบะอย่างยิ่ง" ...ก็อยู่ในตำรา ไม่เห็นมาอยู่ในใจของเรา ที่จะรู้ว่าเราได้ฟัง และได้ศึกษา คือ ประพฤติปฏิบัติตามมาก - น้อยแค่ไหน แต่ผู้ที่เห็นคุณค่าของพระธรรมจริงๆ เห็นประโยชน์จริงๆ เค้าจะไม่ไปติดในคำ แต่ว่าจะรู้ตามความเป็นจริงว่า ชีวิตประจำวันของเค้า ที่ได้ฟังพระธรรมมา เค้ามีความนอบน้อมที่จะบูชาด้วยการปฏิบัติอย่างไร

บูชาสูงสุดในการปฏิบัติ ก็คือ ประพฤติตามคำสอนที่จะอบรมเจริญปัญญาที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรม เพราะว่ากว่าที่พระองค์จะได้บรรลุถึงความเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็ต้องบำเพ็ญพระบารมีมากนะคะ เพราะฉะนั้น การจะบูชาในพระคุณ ก็ต้องบูชาในลักษณะที่เห็นคุณค่าของธรรมะ ที่ทำให้ตรัสรู้แล้วประพฤติปฏิบัติตาม

แต่นอกจากนั้นยังทรงแสดงพระธรรมอีกด้วย ไม่ใช่เฉพาะสติปัฏฐาน ไม่ใช่แต่เฉพาะเรื่องปรมัตถธรรม เพราะว่ายิ่งได้ยินได้ฟังมาก ยิ่งเห็นโทษของอกุศลมาก จิตใจของคนที่พิจารณาถึงจิตของตนเองเนี่ยค่ะ ก็เริ่มที่จะปฏิบัติบูชา แม้ในขั้นของศีล ในขั้นของความสงบของจิต และในขั้นการอบรมเจริญปัญญาด้วย แต่ถ้าเราศึกษาเพียงตัวหนังสือเนี่ยค่ะ เราก็จะไม่ได้อะไรเพราะว่าปัญญาของเราไม่ถึงระดับที่สามารถจะแยกรู้ลักษณะ ว่าวิริยะนี่ ระดับไหน แล้วก็ต้องเป็นวิริยะที่ไม่ใช่ชื่อนะคะ ต้องเป็นสภาพของวิริยะขณะนั้นซึ่งปรากฏให้รู้

เพราะฉะนั้น ต้องเริ่มต้นจากการรู้ค่ะว่า ...จริงๆ แล้ว ชีวิตของเรา จะศึกษาธรรมะโดยเปล่าประโยชน์ โดยไร้ประโยชน์ไม่ได้อะไรเลยนอกจากชื่อ หรือว่า ได้ยินได้ฟัง แล้วก็เป็นผู้ที่บูชาพระองค์ด้วยการประพฤติปฏิบัติ เท่าที่จะกระทำได้ ซึ่งเป็นจรณะด้วย

(ใบโพธิ์)