ความลังเลสงสัยในพระรัตนตรัย

พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม ๓ ภาค ๒ - หน้าที่ 365

อรรถกาสังคีติสูตร

บุคคลเมื่อสงสัยในพระสรีระย่อมสงสัยไปว่าขึ้นชื่อว่าสรีระที่ประดับด้วยมหา ปุริสลักษณะ อันประเสริฐ ๓๒ ประการ มีอยู่หรือไม่หนอ. บุคคลผู้สงสัย ในพระคุณ. ย่อมสงสัยว่า สัพพัญญุตญาณ ที่สามารถจะรู้อดีตอนาคต และปัจจุบัน มีหรือไม่หนอ.

ข้อว่า ธมฺเม ความว่า ในปริยัติธรรม และ ปฏิเวธธรรม. บุคคลผู้สงสัยในปริยัติธรรม ย่อมสงสัยว่าคนทั้งหลายพูด กันว่า พระพุทธพจน์คือพระไตรปิฏกมี ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ พระ- พุทธพจน์นั้นมีอยู่หรือไม่หนอ. บุคคลผู้สงสัยในปฏิเวธธรรม ย่อมสงสัยว่า คนทั้งหลายพากันพูดว่าผลของวิปัสสนา ชื่อว่า มรรค ผลของมรรค ชื่อว่า ผล การสละสังขารทั้งปวงเสียได้ชื่อว่า นิพพาน นิพพานนั้นมีอยู่หรือไม่หนอ.

ข้อว่า สงฺเฆ กงฺขติ ความว่า ย่อมสงสัยว่าประชุมแห่งบุคคลผู้ปฏิบัติปฏิทา อย่างนี้ ด้วยอำนาจแห่งบทเป็นต้นว่า อุชุปฏิปนฺโน ดังนี้มี ๘ คือ พระผู้ตั้งอยู่ในมรรค ๔ พระผู้ตั้งอยู่ในผล ๔ ชื่อว่า พระสงฆ์ พระสงฆ์นั้นมีอยู่ หรือไม่หนอ

ที่มา ... สังคีติสูตร เรื่อง การสังคายนาหลักธรรม