การอบรมเจริญภาวนา

การอบรมเจริญภาวนามี ๒ อย่าง คือ สมถภาวนา และ วิปัสสนาภาวนา ทั้งสองอย่างต้องอาศัยปัญญาจึงจะเจริญได้ ถ้าไม่รู้ลักษณะสภาพของจิตที่ต่างกันระหว่างกุศลจิตและอกุศลจิต ก็จะเจริญสมถะ คือ ความสงบจากอกุศลไม่ได้ ฉะนั้น การอบรมเจริญความสงบของจิต จึงต้องมีสติสัมปชัญญะ สำหรับวิปัสสนาภาวนาเป็นสติสัมปชัญญะ ที่รู้สภาพที่ต่างกันของนามธรรมและรูปธรรม ตามความเป็นจริง