ทรงแสดงปัจจัยสมบัติ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

พระอภิธรรมปิฎก ธาตุกถา-บุคคลบัญญัติ เล่ม ๓ - หน้าที่ 414

………………………..

ถามว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงธรรมอะไรไว้ ด้วยคำเป็นต้นว่า

"โส อิมินา จ" ดังนี้

ตอบว่า พระองค์ทรงแสดงปัจจัยสมบัติ คือ การถึงพร้อมด้วยปัจจัย

ของภิกษุผู้อยู่ในป่า

ด้วยว่าปัจจัย ๔ คือ

ศีลขันธ์ ๑

อินทรีย์สังวร ๑

สติสัมปชัญญะ ๑

ความสันโดษ ๑ .

เหล่านี้ไม่มีแก่ภิกษุใด การอยู่ในป่า ก็ไม่สำเร็จประโยชน์แก่ภิกษุนั้น

หมายความว่า ภิกษุนั้นจะต้องถึงความเป็นผู้อัน

ใครๆ พึงตำหนิติเตียน กล่าวเปรียบด้วยสัตว์เดรัจฉาน และนายพรานป่า.

เทวดาผู้สิงอยู่ในป่า ย่อมประกาศคำให้ได้ยินเสียงอันน่ากลัวว่า จะมีประโยชน์

อะไร ด้วยการอยู่ป่าของผู้ลามกเห็นปานนี้ พวกมนุษย์ทั้งหลายจะพากันเอามือ

ลูบคลำศีรษะกระทำอาการให้เธอหนีไป ความไม่มียศของเธอย่อมฟุ้งไปว่า

ภิกษุชื่อโน้นเข้าไปอยู่ป่าแล้วสร้างกรรมอันลามกอย่างนี้ๆ ก็ปัจจัย ๔ เหล่านี้

มีอยู่แก่ภิกษุใด การอยู่ในป่าก็ย่อมสำเร็จประโยชน์แก่ภิกษุนั้น เพราะว่า เมื่อ

เธอพิจารณาศีลของตน เมื่อไม่เห็นจุดดำด่างแต่สักอย่างหนึ่ง

เธอก็จะยังปีติปราโมชให้เกิดขึ้นแล้ว

ก็พิจารณาปีตินั้นอยู่ โดยความเสื่อมไปสิ้นไป

แล้วย่อมหยั่งลงสู่ภูมิแห่งพระอริยะ.