เจริญปัญญา
การอบรมเจริญปัญญา ทำเพื่อจุดหมายอะไร
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาของปัญญา เพราะเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าผู้ตรัสรู้
ความจริงที่เป็นสัจจะ ด้วยพระปัญญาของพระองค์เองและสั่งสอนหมู่สัตว์ให้รู้ตาม คือ
ให้เกิดปัญญาดังเช่นที่พระองค์ทรงรู้ความจริงงก็ด้วยปัญญาครับ ดังนั้นก่อนอื่น เราจะ
ต้องเข้าใจในความหมายของปัญญา ให้ถูกต้องในพระพุทธศาสนาครับ
ปัญญาในพระพุทธศาสนา คือ ความเห็นถูกต้อง ตามความเป็นจริงในสภาพธรรมที่
เป็นอย่างนั้น เช่น มีความเห็นถูก คือ เชื่อเรื่องกรรมแลผลของกรรม นี่ก็เป็นปัญญา
เพราะเห็นถูกตามความเป็นจริง ปัญญาที่เป็นไปในการเจริญสมถภาวนา คือ ปัญญที่
สามารถทำให้จิตสงบจากกิเลส นี่ก็เป็นปัญญาเพราะเป็นความเห็นถูกที่สามารถทำให้
จิตสงบจากกิเลสได้ ปัญญาที่เป็นการรู้แจ้งสภาพธรรมตามความเป็นจริงในขณะนี้ เป็น
ปัญญาที่เป็นความเห็นถูกที่เข้าใจถูกว่าขณะนี้เป็นธรรมไม่ใช่เรา
ปัญญาจึงเป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นเจตสิก มีความเห็นถูก รู้ตามความเป็นจริง
เป็นลักษณะ เปรียบเหมือนแสงสว่างย่อมนำความสว่างในที่มืด ให้เห็นสิ่งของต่างๆ ที่
อยู่ในห้องมืดได้ฉันใด ปัญญาเมื่อเกิดย่อมเห็นตามความเป็นจริงของสภาพธรรมนั้น
อย่างนั้น ดังนั้นการพิจารณาเหตุผลอย่างทางโลก ที่เป็นตรรก เหตุผล ไม่ใช่ปัญญาใน
พระพุทธศาสนาที่เป็นความเห็นถูกครับ เพราะปัญญาเมื่อเกิดขึ้น จิตขณะนั้นต้องเป็น
จิตที่ดี มีจิตที่เป็นกุศล เป็นต้นครับ ปัญญาจึงไม่เกิดกับจิตที่เป็นอกุศลเลยครับ
เหตุให้เกิดปัญญา หรือ การเจริญขึ้นของปัญญาในพระพุทธศานานั้น สมดังที่พระ
พุทธเจ้าตรสไว้ว่า การฟังด้วยดีย่อมได้ปัญญา ดังนั้น อาศัยการฟังพระธรรม ศึกษาพระ
ธรรมของพระพุทธเจ้า ก็จะทำให้เกิดปัญญา คือ เข้าใจในสิ่งที่ไม่เคยฟัง ไม่เคยรู้ ก็
ค่อยๆ เข้าใจความจริงที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง ขณะที่เข้าใจ ขณะนั้นปัญญาก็เจริญแล้ว
เพราะฟังด้วยดี ฟังด้วยความตั้งใจและเคารพพระธรรมครับ ปัญญาจึงเจริญขึ้นได้ด้วย
การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม ผู้ที่จะไม่ฟังพระธรรม ไม่ศึกษาพระธรรมเลย บรรลุได้ ก็
มีเพียง 2 บุคคลเท่านั้น คือ พระพุทธเจ้าและพระปัจเจกพุทธเจ้า ส่วนผู้ที่เป็นสาวก
แปลว่าผู้สำเร็จด้วยการฟัง คือ ต้องอาศัยการฟัง การศึกษาพระธรรมจึงทำให้เกิดปัญญา
ได้ครับ และเหตุประการอื่นที่ทำให้เกิดปัญญา ก็มีอีกหลายประการเช่น ความเป็นผู้มี
ความเคารพในผู้ที่เป็นอาจารย์ผู้ที่มีความเห็นถูก การสอบถาม การสนทนาธรรม การ
เป็นผู้มีศีล การเป็นผู้ฟังพระธรรมมาก เป็นต้น เหตุปัจจัยเหล่านี้ก็เป็นปัจจัยให้เกิดความ
เจริญขึ้นของปัญญาครับ
เชิญคลิกอ่านที่นี่ครับ.... เหตุ ๘ ประการ ย่อมเป็นไปเพื่อได้ปัญญา [ปัญญาสูตร]
ส่วนคำถามที่ว่า ทำเพื่อจุดหมายอะไร
การอบรมเจริญปัญญา จุดหมายคือเพื่อดับกิเลส อันเป็นสาเหตุแห่งทุกข์ทั้งปวงครับ
เพราะไม่มีสภาพธรรมใดที่จะสามารถดับกิเลสได้นอกจากปัญญาครับ ซึ่งการจะดับ
กิเลสได้ ก็ต้องค่อยๆ สะสมปัญญาไปทีละเล็กละน้อย เพราะสะสมกิเลสมามากและความ
ไม่รู้มามากครับ โดยเริ่มจากการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมในขั้นการฟัง ฟัง ศึกษา ไป
เรื่อยๆ ปัญญาก็จะค่อยๆ เจริญขึ้น จนในที่สุดก็สามารถดับกิเลส ด้วยการสะสมปัญญา
ไปทีละน้อยครับ
บนยอดเขา จะถึงได้ก็ต้องค่อยๆ เดินไป เปรียบเหมือน มด ค่อยๆ เดินไปทีละก้าว ก็
สามารถถึงยอดเขาได้ การเจริญอบรมปัญญาเพื่อดับกิเลสจนมหมดสิ้น ก็อาศัยการฟัง
ศึกษาพระรรมในขณะนี้ทีละน้อย ก็ถึงการดับกิเลสได้ เพราะปัญญาสมบูรณ์ขั้นสูงสุด
จึงไม่ควรปรปะมาทเลยในการฟังพระธรรม แม้ความเข้าใจแม้เพียงน้อยก็เป็นอุปการะ
และเป็นเหตุให้ดับกิเลสได้ที่สุดครับ ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนาครับ
อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ปัญญา เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่เข้าใจถูก เห็นถูก, ในภาษาไทยไม่มีคำว่าปัญญา แต่มีคำว่า เข้าใจ ดังนั้น ปัญญา ก็คือ ความเข้าใจที่ถูกต้องตรงตามความเป็นจริง การที่ปัญญาจะเจริญขึ้นได้ จะเกิดขึ้นได้ นั้น ต้องอาศัยการอบรมจากการฟัง การศึกษาพระธรรม พิจารณาไตร่ตรองในสิ่งที่ได้ยินได้ฟัง ที่สำคัญ คือไม่ขาดการฟังพระธรรม ปัญญาก็จะค่อยๆ เจริญขึ้นตามเหตุตามปัจจัย โดยที่ไม่มีใครไปบังคับหรือไปทำอะไรได้ ซึ่งจะต้องเป็นบุคคลที่เคยเห็นประโยชน์ของความเข้าใจพระธรรม สะสมเหตุที่ดีมาแล้วในอดีต จึงได้ฟัง ได้สะสมปัญญาต่อไป ถ้าเป็นบุคคลผู้ไม่มีศรัทธา ไม่เห็นประโยชน์แล้ว แม้จะมีเสียงพระธรรมอยู่ใกล้ๆ ก็ไม่ฟัง นี้คือความต่างกันของการสะสมมาของแต่ละบุคคล
การฟังพระธรรมจากบุคคลผู้ที่มีปัญญา ทำให้เราได้ยินได้ฟังสิ่งที่เราไม่เคยได้ฟังมาก่อน ทำให้เริ่มเห็นประโยชน์ของการฟัง และรู้ว่าเหตุที่จะทำให้ปัญญาเกิด หลักๆ แล้วก็คือการฟัง ด้วยความตั้งใจ ด้วยความละเอียดรอบคอบ เพราะผู้ที่เป็นสาวก ต้องฟังพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ไม่มีตัวตนที่จะไปทำอย่างหนึ่งอย่างใดที่จะให้ปัญญาเกิด ต้องฟัง ต้องศึกษา เท่านั้น สำหรับผู้ที่ได้ฟังพระธรรม ก็จะเห็นได้ว่า ปัญญาจะค่อยๆ เจริญขึ้นไปตามลำดับ เมื่อฟังมากขึ้นๆ ไม่ขาดการฟังพระธรรม ให้เวลากับพระธรรม ความรู้ความเข้าใจถูก ก็ย่อมจะเพิ่มมากยิ่งขึ้น ทั้งหมดทั้งปวงนั้น ไม่ใช่เพื่ออย่างอื่น แต่เพื่อความเจริญขึ้นของปัญญา จนกว่าจะถึงความสมบูรณ์พร้อม สามารถดับกิเลสได้ตามลำดับขั้น เพราะการที่สัตว์โลกจะถึงความเป็นผู้บริสุทธิ์หมดจดจากกิเลสได้นั้น ไม่ใช่ด้วยทรัพย์หรือด้วยโคตร แต่ต้องด้วยการอบรมเจริญปัญญาเท่านั้น แล้วปัญญาจะมากจากไหน ถ้าไม่เริ่มที่การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ตั้งแต่ในขณะนี้ ปัญญาที่ได้สะสมในขณะนี้ จากการฟัง การศึกษาพระธรรมในแต่ละครั้งไม่สูญหายไปไหน ยังสะสมสืบต่ออยู่ในจิตทุกขณะ และจะมีกำลังเพิ่มมากยิ่งขึ้น ถ้าได้ฟัง ได้ศึกษาพระธรรมต่อไป ครับ. ...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
จากสิ่งที่ไม่เคยมี แล้วจะมีได้ ต้องมีการเสพใช่มั้ยค่ะ ถ้าได้เสพสิ่งที่ดี (กุศลธรรม) สิ่ง
ที่ดีก็เจริญ ปัญญาก็เช่นเดียวกัน ต้องมีการเสพ คือ ศึกษาหรืออบรมให้มีขึ้น เพราะแน่
นอนว่าไม่มีใครมีปัญญามาตั้งแต่เกิด จึงต้องมีการถ่ายทอดจากผู้ที่มีปัญญา สูงสุดคือ
พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งในยุคนี้ยังมีพระธรรมเป็นศาสดาแทนพระองค์ ทำให้
เรามีโอกาสอบรมเจริญปัญญา ศึกษาด้วยการฟัง การอ่าน และการพิจารณา จนกว่า
จะ "เข้าใจ" ... นั่นคือ ปัญญาค่ะ
