วุฏฐานะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระเจ้าพระองค์นั้น

ที่เป็นคำถาม นั้น อยู่ในคัมภีร์ปัฏฐาน ซึ่งเป็นเรื่องที่ละเอียดมาก แสดงถึงความเป็นเหตุปัจจัยของสภาพธรรม คำแปลของ วุฏฐานะ คือ การออกจากขณะที่เป็นชวนะ ท่านหมายถึงจิตที่เกิดสืบต่อจากชวนจิต อันได้แก่ วิบากจิต ๒ ประเภท คือ ตทาลัมพณจิต และ ภวังคจิต

จากคำถาม สามารถพิจารณาร่วมกัน ดังนี้

กุศลและอกุศลจิตที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา เป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะที่สัมปยุต-ด้วยสุขเวทนา อกุศลจิตที่ประกอบด้วยอุเบกขาเวทนา เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยแก่ตทาลัมพณจิต ที่ประกอบด้วยโสมนัสเวทนา เกิดสืบต่อ อกุศลจิตที่ประกอบด้วยอุเบกขาเวทนา เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยแก่ภวังคจิต ที่ประกอบด้วยโสมนัสเวทนา เกิดสืบต่อ กุศลจิตที่ประกอบด้วยอุเบกขาเวทนา เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยแก่ตทาลัมพณจิต ที่ประกอบด้วยโสมนัสเวทนา เกิดสืบต่อ กุศลจิตที่ประกอบด้วยอุเบกขาเวทนา เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยแก่ภวังคจิต ที่ประกอบด้วยโสมนัสเวทนา เกิดสืบต่อ

กิริยาเป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ

กิริยาจิตของพระอรหันต์ คือ มหากิิริยา เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยให้ตทาลัมพณจิต หรือ ภวังคจิต เกิดสืบต่อ รูปาวจรกิิริยา // อรูปาวจรกิริยา ซึ่งเป็นกิิริยาจิตของพระอรหันต์ เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยให้ภวังคจิตเกิดสืบต่อ

ผลเป็นปัจจัยแก่วุฏฐานะ

เมื่อผลจิต คือ โสดาปัตติผลจิต สกทาคามิผลจิต อนาคามิผลจิต อรหัตต-ผลจิต เกิดแล้วดับไป เป็นปัจจัยให้ภวังคจิตเกิดสืบต่อ. ทั้งหมดนั้นแสดงถึงการเกิดดับสืบต่อของจิตอย่างไม่ขาดสาย เป็นลำดับด้วยดี ไม่สับลำดับกัน ครับ.

... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

ขออนุโมทนาครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ