สาธารณเหตุ และสาธารณะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

๑. ทั่วทั้ง ๓๑ ภูมินี้ล้วนเป็นสาธารณะ คำว่าสาธารณะนี้ มีเนื้อหาทางพุทธธรรมอย่างไรโปรดอธิบายด้วยค่ะ

คำว่า สาธารณะ ความหมาย คือทั่วไป ซึ่งข้อความที่ยกมาที่ว่า ทั่วทั้ง ๓๑ ภูมินี้ล้วนเป็นสาธารณะ อยากให้ผู้ถามยกข้อความมามากกว่านี้ ก็จะเข้าใจละเอียดขึ้นครับว่า กำลังสื่อถึงอะไรครับ แต่หากให้ตีความแล้ว คำว่าทั่วทั้ง ๓๑ ภูมินี้ล้วนเป็นสาธารณะ หมายถึง ๓๑ ภพภูมิ คือภูมิที่เป็นที่เกิดของสัตว์ ล้วนทั่วไปกับสรรพสัตว์ทั้งหลายที่เกิดมา ก็ไม่พ้นจากภพภูมิ ๓๑ ภพภูมิที่ที่เกิดทั่วไปทั้งหมดครับ

๒. สาธารณเหตุ ในพระอภิธรรม มีรายละเอียดอย่างไรคะ กรุณาอธิบายด้วยค่ะ

๓. แล้วสาธารณะในข้อ ๑ และ ๒ มีสิ่งใดที่เกี่ยวข้องกันหรือไม่อย่างไรคะ

สาธารณะ ในพระอภิธรรม ความหมาย ก็คือ ทั่วไป อีกเช่นกัน แต่จะมุ่งหมายถึงสภาพธรรมใดที่ทั่วไปก็แล้วแต่ เช่น เจตสิกบางประเภท เกิดทั่วไปกับจิตทุกประเภท เช่น สัพพจิตตสาธารณเจตสิก สพฺพ (ทั้งปวง) + จิตฺต (จิต) + สารธารณ (ทั่วไป) + เจตสิก (สภาพธรรมที่เกิดกับจิต) สัพพจิตตสาธารณเจตสิก หมายถึง เจตสิก ๗ ดวงที่เกิดทั่วไปกับจิตทุกดวง หรืออกุศลสาธารณเจตสิก อกุสล (อกุศล) + สาธารณ (ทั่วไป) + เจตสิก (สภาพที่เกิดกับจิต) เจตสิกที่ทั่วไปแก่อกุศลจิตทุกดวง หมายถึง อกุศลเจตสิก ๔ ดวง คือ โมหะ ๑ อหิริกะ ๑ อโนตตัปปะ ๑ อุทธัจจะ ๑ (ดูโมจตุกเจตสิก) ซึ่งอกุศลเจตสิกเหล่านี้ต้องเกิดทั่วไป (สาธารณะ) กับอกุศลจิตทุกประเภท ทุกดวงครับ

อีกตัวอย่างหนึ่ง โสภณสาธารณเจตสิก โสภณ (ดีงาม) + สาธารณ (ทั่วไป) + เจตสิก (ประกอบกับจิต) เจตสิกที่ทั่วไปแก่โสภณจิต หมายถึง เจตสิก ๑๙ ดวงที่เกิดกับโสภณจิตทุกดวงครับ

ส่วน สาธารณเหตุ คือ เหตุที่เป็นสาธารณะ (ทั่วไป) สาธารณเหตุ หมายถึง อวิชชาความไม่รู้ คือเป็นเหตุทั่วไปกับสรรพสัตว์ เพราะอวิชชาทำให้เกิดสังขาร คือเกิดกุศลกรรมและอกุศลกรรม เพราะมีความไม่รู้จึงทำให้เกิดการกระทำกรรมต่างๆ และการเกิดขึ้นของการกระทำกุศลกรรมและอกุศลกรรมของสัตว์ทั้หลายทั้งปวง อาศัยอวิชชาเป็นปัจจัย (โมหะ) จึงเป็นเหตุทั่วไปของสรรพสัตว์ที่ทำให้สัตว์มีการกระทำกรรมต่างๆ เกิดขึ้นครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขออนุญาตแสดงความคิดเห็นเห็นเพิ่มเติมในประเด็น สาธารณเหตุ ดังนี้

จริงๆ แล้ว คำว่าเหตุ แสดงไว้หลายนัย ในพระอภิธรรมปิฎกแสดงเหตุไว้ ๔ ประการ ที่เรียกว่า เหตุ ๔ ได้แก่ เหตุเหตุ หมายถึง เหตุที่เป็นมูล ซึ่งหมายถึงเหตุ ๖ ประการ อันได้แก่เจตสิก ๖ ประเภท คือ อโลภะ อโทสะ อโมหะ (ปัญญา) และโลภะ โทสะ โมหะ ปัจจัยเหตุ หมายถึง เหตุที่เป็นปัจจัย ตรัสหมายถึง มหาภูตรูป ซึ่งเป็นรูปที่เป็นใหญ่เป็นประธานของรูปทั้งหลาย เพราะมีมหาภูตรูป จึงมีการบัญญัติเรียกว่า รูปขันธ์ อุตตมเหตุ หมายถึง เหตุที่เป็นประธาน หรือสูงสุดมุ่งหมายถึงกุศลกรรมและอกุศลกรรม เพราะมีกุศลกรรมและอกุศลกรรม จึงเป็นเหตุให้เกิดผลขึ้นในภายหน้า กุศลกรรมให้ผลทำให้ได้รับสิ่งที่น่าปรารถนาน่าใคร่น่าพอใจ (อิฏฐารมณ์) ในทางตรงกันข้าม อกุศลกรรมให้ผล ย่อมทำให้ได้รับสิ่งที่ไม่น่าปรารถนา ไม่น่าใคร่ ไม่น่าพอใจที่เป็นอนิฏฐารมณ์ เหตุย่อมสมควรแก่ผล ผลที่เกิดขึ้นย่อมมาจากเหตุ ส่วนสาธารณเหตุนั้น ได้แก่ อวิชชาหรือโมหะ ซึ่งเป็นเหตุที่ทั่วไปแก่สัตว์ทั้งหลายที่ยังมีกิเลสอยู่ อวิชชานี้เองเป็นปัจจัยให้เกิดสังขารคือการกระทำที่เป็นบุญบ้าง เป็นบาปบ้าง

ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ ครับ

เหตุ ๔ อย่าง [พระอภิธรรมปิฎก]

... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอกราบขอบพระคุณและขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาท่านความเห็นที่ 1 และ 3 เนื้อหาเพิ่มความเข้าใจในพุทธวจนมากขึ้น เป็นการลดอวิชชาในพระพุทธ พระธรรมลงได้บ้าง

ในคัมภีร์ปัฏฐาน ซึ่งเป็นคัมภีร์ที่ ๗ เป็นคัมภีร์สุดท้ายของพระอภิธรรมปิฎกนั้น แสดงสภาพธรรมทั้งหลายโดยความเป็นปัจจัยแก่กันและกัน โดยประเภทของปัจจัยต่างๆ ปัจจัยแรก คือ เหตุปัจจัย แสดงให้เห็นความสำคัญของสภาพธรรมซึ่งเป็นเหตุ ในงานศพ เมื่อพระภิกษุท่านสวดพระอภิธรรม จะเริ่มต้นด้วย "เหตุปจฺจโย" คือโลภเหตุ โทสเหตุ โมหเหตุ อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ เพื่อเตือนให้รู้ว่าสภาพธรรมซึ่งเป็นตัวเหตุที่จะให้เกิดผล เกิดภพเกิดชาตินั้น ได้แก่ เจตสิก ๖ ดวง คือ โลภเจตสิก โทสเจตสิก โมหเจตสิก และอโลภเจตสิก อโทสเจตสิก ปัญญาเจตสิก

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ