การรักษาธุดงค์และสมณธรรม ของบรรพชิตและคฤหัสถ์ [สัมพหุลภิกขุสูตร]

ธุดงค์ ไม่เกี่ยวข้องกับคฤหัสถ์โดยตรง แต่สามารถศึกษาและน้อมประพฤติตามได้ตามควรแก่เพศของตน ผู้ศึกษาธรรมก็ต้องมีการแบ่งแยกระหว่างบรรพชิตกับคฤหัสถ์ แต่เป็นเรื่องของความเสมอกันด้วยกุศลจิตทุกเรื่องไม่เฉพาะธุดงค์เท่านั้น และแม้สมณธรรมก็หมายถึงธรรมของผู้สงบ แม้คฤหัสถ์ก็สงบได้ ซึ่งทางที่ทำให้สงบจนกระทั่งถึงการดับกิเลสก็คือเป็นคนดี ฟังธรรม ศึกษาธรรม เข้าใจธรรม ขัดเกลากิเลส ดับกิเลส ซึ่งไม่จำกัดเฉพาะบุคคล แต่ทุกคนที่มีโอกาสฟังธรรมและเข้าใจ

ความหมายธุดงค์

ธุดงค์ คือ ข้อปฏิบัติละเอียด เป็นไปเพื่อขัดเกลากิเลส เพื่อความมักน้อยสันโดษมี ๑๓ ข้อ ซึ่งภิกษุสามารถรักษาได้ครบว่าด้วยเรื่องต่างๆ เช่นบิณฑบาต จีวร เสนาสนะ และอิริยาบถ เป็นต้น สำหรับภิกษุณี สามเณร สามเณรี และคฤหัสถ์สามารถรักษาได้บางข้อ ลดไปตามลำดับ เช่นที่คฤหัสถ์รักษาได้ ก็มี ทานมื้อเดียว ทานอาสนะเดียว ภาชนะเดียว เป็นต้น (การเดินป่าไม่ปรากฏในธุดงค์ ๑๓) ทั้งหมดเป็นความประพฤติด้วยความเห็นประโยชน์ของการเป็นผู้อยู่ขัดเกลากิเลสที่จะประพฤติด้วยอัธยาศัยตัดความยุ่งยากดิ้นรนแสวงหาที่ทำให้เสียเวลาหรือประโยชน์อื่นไป

ความหมายของคนดี

ขณะที่กุศลจิตเกิดเมื่อไร ก็เป็นคนดีเมื่อนั้น ขณะที่อกุศลจิตเกิดเป็นคนดีไม่ได้ ไม่ใช่เรื่องบุคคล แต่เป็นจิตขณะนั้น ขณะที่ฟังธรรมเข้าใจขึ้นก็ต่างจากผู้ที่ไม่ได้ฟัง คือเป็นกุศลในขณะที่ฟัง ไม่ใช่เป็นอกุศลที่ไม่เข้าใจ และก็ยังมีความเข้าใจที่ทำให้ความเข้าใจเพิ่มขึ้นอีก คือดีขึ้นทีละเล็กทีละน้อยจนกระทั่งสามารถสงบจากอกุศลยิ่งขึ้น

ความจริงที่ล่วงพ้นไปด้วยความไม่รู้ เวลาที่ล่วงไปแต่ละวันๆ ได้อะไรบ้างที่เป็นความดีที่เป็นประโยชน์ หรือเพียงแต่ล่วงไปและเต็มไปด้วยความอยากได้ของสวยงาม แต่แม้ความจริงที่ปรากฏ เช่น ขณะที่โกรธเกิดขึ้นก็ไม่ทราบ ก็เต็มไปด้วยความไม่รู้ ความดีไม่ใช่ของที่บุคคลอื่นนำมาให้ ความดีจะอบรมเจริญยิ่งขึ้นได้ก็ต้องเป็นผู้ที่เข้าใจความจริง แม้คิดดีก็เป็นนามธรรม ไม่ใช่เรา แม้คิดไม่ดีก็เป็นนามธรรม ไม่ใช่เรา

ความหมายของความสงบ

ขณะที่เป็นกุศล สงบจากอกุศล คือราคะ โทสะ โมหะ ที่จะอบรมให้ความสงบเจริญยิ่งขึ้นได้ต้องมีปัญญา หากไม่มีปัญญาความสงบจะเจริญขึ้นไม่ได้

อ่านข้อความเตือนสติทั้งหมดจากสัมพหุลภิกขุสูตร ...

ข้อความเตือนสติเรื่องสัมพหุลภิกขุสูตร