เรียนถาม เรื่องรูปครับ ด้วยความเคารพครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

รูป เป็นสภาพธรรมที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่ไม่รู้อะไรเลย สำหรับ รูป มีทั้งหมด ๒๘ รูป รูปเมื่อเกิดขึ้น ย่อมไม่เกิดเพียงรูปด้วย แต่อาศัยรูปต่างๆ เกิดขึ้นพร้อมกัน รวมกันเป็น กลุ่มเล็ก ที่แยกไม่ได้อีก เรียกว่า ๑ กลาป ดังนั้น รูปร่างกายของสัตว์ มีได้ เพราะอาศัย การประชุมรวมกันของรูปธรรมต่างๆ ส่วนละเอียดของรูปธรรมนี้อย่างน้อยที่สุดมี ๘ รูป ได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา เรียกกลุ่มนี้ว่า อวินิพโภครูป (รูปที่ไม่ สามารถแยกออกจากกันได้) หรือ สุทธัฏฐกกลาป (กลุ่มของรูปที่มี ๘ รูปล้วน)

กลาป หรือกลุ่มของรูปไม่ได้มีเพียง ๘ รูปเท่านั้น บางกลาปมี ๙ รูป บางกลาปมี ๑๐ รูป บางกลาปมี ๑๑, ๑๒, ๑๓ รูป ขึ้นอยู่กับกลุ่มของรูปนั้นเกิดจากสมุฏฐานใด เช่น จักขุ ทสกกลาป เป็นกลุ่มของรูปซึ่งเกิดจากกรรม (กัมมสมุฏฐาน) มี ๑๐ รูป คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา ชีวิตรูป และจักขุปสาทรูป หรือ วจีวิญญัติ สัททล หุตาทิเตรสกลาป เป็นกลุ่มของรูปที่เกิดจากจิต (จิตตสมุฏฐาน) มี ๑๓ รูป คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่นรส โอชา วจีวิญญัติ สัททรูป ลหุตารูป มุฑุตารูป และกัมมัญญตารูป เป็นต้น

ซึ่งสำหรับส่วนของแขน ถึงปลายนิ้ว ก็ต้องมีรูปที่ประชุมรวมกัน ซึ่งหากเราพูดถึง กรรม เป็นสมุฏฐานให้เกิดรูป แขน จนถึง ปลายนิ้ว ก็จะมี รูปประชุมรวมกัน เป็นกลาปที่เรียกว่า กายทสกกลาป คือ เป็นกลุ่มของกายปสาทรูป ซึ่งมีรูปรวมกัน ๑๐ รูป คือ อวินิพโภครูป ๘ กายปสาทรูป ชีวิตินทริยรูป และหากพูดถึงรูปอื่นที่เกิดจากรรม ก็มี ภาวะรูป ที่เป็น เพศหญิง เพศชาย อีก ๑ รูปที่ซึมซาบไปทั่วร่างกาย และก็มี ปริจเฉทรูป หรือ อากาสรูป ที่เป็นรูปที่คั่นระหว่างรูปทุกๆ กลาปครับ และเมื่อตัดแขนทิ้งไป ก็มีรูปอื่นๆ อยู่จนครบครับ เพราะแม้ตัดแขนทิ้งไป กายปสาทรูปก็มีอยู่ร่างกายที่ซึมซาบไปทั่วร่างกายครับ และก็รูปอื่นที่เกิดจากสมุฏฐานต่างกันเกิดได้ คือ จากจิตเป็นสมุฏฐาน อุตุเป็นสมุฏฐาน กรรมเป็นสมุฏฐานและอาหารเป็นสมุฏฐาน ครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

สำคัญที่ความเข้าใจตั้งแต่ต้นว่า รูป คือ อะไร

รูป คือ สภาพธรรมที่ไม่รู้อะไร ไม่รู้อารมณ์ ที่กล่าวว่าเป็นแขน เป็นขา เป็นอวัยะส่วนต่างๆ นั้น ก็ไม่พ้นไปจากการประชุมกันของรูปต่างๆ (เพราะรูปไม่ได้เกิดเพียงรูปเดียวตามลำพัง ต้องเกิดร่วมกันเป็นกลุ่ม (กลาป) ต้องมีมหาภูตรูป ๔ ที่เป็นใหญ่เป็นประธานของรูปทั้งหลาย คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม และมีรูปที่อาศัยมหาภูตรูป ด้วย มี สี กลิ่น รส โอชา เป็นต้น ตามสมควรแก่สมุฏฐานที่เป็นที่ตั้งให้รูปเกิดขึ้น)

การได้เกิดมาเป็นมนุษย์ ย่อมมีกลุ่มของรูปที่เกิดจากกรรม เช่น ตา หู จมูก ลิ้น กาย ภาวรูป หทยรูป เป็นต้น ดังนั้น อวัยวะที่เป็นส่วนแขน ก็ไม่พ้นจากกลุ่มของรูปที่เกิดจากกรรมที่เป็นกายทสกะ (๑๐ รูป ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม สี กลิ่น รส โอชา ชีวิตรูป กายปสาทรูป) และ กลุ่มของรูปที่เป็นภาวรูป (ความเป็นหญิง เป็นชาย) อีก ๑๐ รูป ได้แก่ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม สี กลิ่น รส โอชา ชีวิตรูป ภาวรูป แม้ตัดแขนออกไปแล้ว ก็ยังมีรูปเกิดขึ้นเป็นไปตามเหตุตามปัจจัย ตามสมุฏฐานของตนๆ ซึ่งจะเห็นได้ว่า ในตัวของแต่ละบุคคลที่เป็นหญิง/เป็นชาย นั้น มีรูปคนละ ๒๗ รูป (เพราะความเป็นหญิง ที่เป็นอิตถีภาวรูป มีเฉพาะในผู้หญิง ความเป็นชาย ที่เป็นปุริสภาวรูป มีเฉพาะในผู้ชาย) ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

คำถามท่อนหลัง คงคล้ายๆ กับที่ว่า ร่างกายของคนเราประกอบด้วยอาการ ๓๒ แล้วมีผู้สงสัยว่า ถ้ามือขาดไปข้างหนึ่ง อาการจะยังครบ ๓๒ อยู่หรือไม่ คงจะสงสัยทำนองเดียวกันนี้นะครับ

ผมว่า ก็ยังครบ ๓๒ อยู่นั่นเอง เพราะเลือด เนื้อ กระดูก เล็บ เอ็น ที่ติดไปกับมือข้างที่ขาดไป ก็ยังมีอยู่ในตัวเราอยู่นั่นเอง แต่ถ้านิ้วมือนิ้วเท้าขาดไปหมด เล็บหายไปด้วยทั้งหมด อย่างนี้จึงจะไม่ครบ ๓๒

คงเป็นเหตุผลทำนองเดียวกันนี้แหละครับ ผมว่า

เรียน ความเห็นที่ 3 ครับ

จากที่กล่าวมานั้นก็ถูกต้องพอสมควรครับ แต่ขอเสริมอีกนิดนึงครับว่า แม้จะถูกตัดแขน ขา ไปหมดเลย ไม่ต้องกล่าวถึงเล็บนะครับที่เป็นเพียงเล็กน้อย รูปอื่นๆ ก็ยังอยู่ครบ เพราะ รูป เป็นส่วนละเอียด กว่า อาการ ๓๒ อย่างเช่น กายปสาทรูป และ ภาวรูป ก็ซึมซาบอยู่ทั่วตัวแม้ไม่มีแขน ขา ก็มีรูปเหล่านี้ในส่วนอื่น แม้จะกล่าวว่า เมื่อไม่มีแขน ขา ไม่มีอาการครบ ๓๒ แต่ ถ้าเป็นรูปที่ส่วนที่เล็กแล้ว ก็ยังมีรูปครบอยู่ครับ คือ ๒๗ รูป ซึ่งก็ควรแก่สมุฏฐานที่เกิดของรูป ครับ

ขออนุโมทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

อนุโมทนา อาจารย์ paderm, และอาจารย์ khampan.a ครับ และอนุโมทนาในกุศลจิตทุกๆ ท่านครับ

กราบอนุโมทนาอาจารย์และทุกๆ ท่านค่ะ

ขอบพระคุณที่ให้ความเข้าใจค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาครับ