สนทนาธรรมที่บ้านคุณขาว ตอนที่ ๒.

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น.

ข้อความบางตอน จากการสนทนาธรรมที่
บ้านคุณเกรียงศักดิ์ อินทราวิชกุล (คุณขาว)
วันที่ ๒๗ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕
บรรยายโดย ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
ถอดเทปโดย คุณย่าสงวน สุจริตกุล.

"มีสมบัติมากมายมหาศาล มีเพื่อนฝูง มีมิตรสหาย มีความเพลิดเพลิน ก็ไม่เหลือเลย โลกเก่าใครทราบ จะต่างกับโลกนี้ หรือ คล้ายกับโลกนี้ หรือดีกว่าโลกนี้ หรือว่า เลวกว่าโลกนี้มาก ก็ไม่มีใครจะสามารถรู้ได้ เพราะว่า สิ่งที่มี-ปรากฏ-แล้วก็ไม่กลับมาอีกเลย โลกเก่า หมดไป โลกนี้ ก็ใกล้ที่จะหมด แล้วก็จะถึงโลกใหม่อีก ไม่พ้นจาก เกิด แล้วก็ ต้องเห็น ต้องได้ยิน ต้องได้กลิ่น ต้องลิ้มรส ต้องรู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ต้องคิดนึก สุข ทุกข์.

แต่ ชีวิตที่ประเสริฐ คือ เกิดแล้ว ยัง "รู้" ว่า "ขณะนี้" เป็นอะไร "ความจริง-ของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้" เป็นอะไร ก็ดีกว่าที่จะ ไม่รู้ เลย มีใครบ้างที่เกิดมาแล้ว ไม่เรียนอะไร เรียน หรือไม่เรียน อยู่ตรงไหน ที่ไหน นอกโรงเรียน ในโรงเรียน ก็ต้องเรียน "สิ่งที่กำลังปรากฏ"

แต่ จะ "รู้" แบบไหน รู้-แบบโง่เขลาเบาปัญญา คือ รู้-ด้วยความคิดของตัวเอง แต่ว่า ไม่ใช่ รู้-ความจริง-ของสิ่งที่กำลังปรากฏรู้-ด้วยความเข้าใจถูก เห็นถูก แม้ว่า เพียงเกิด แล้วต้องตาย เป็นความรู้ไหม ก็เป็นความรู้ เห็นดอกไม้ในแจกัน ก็ต้องเป็นความรู้ (ดอกไม้) มาจากไหน ทำอย่างไรจึงเป็นดอกไม้อย่างนี้ได้ ก็ต้องมีการปลูก มีการตัดตอน ฯลฯ หรืออะไรก็แล้วแต่ ทั้งนั้นก็เป็นสิ่งที่รู้ แต่ รู้ผิด หรือ รู้ถูก รู้ "ความจริง-ถึงที่สุด" ซึ่ง ไม่มีความจริงที่ยิ่งกว่านี้ หรือว่า รู้เหมือนที่เขารู้กันทั้งนั้น ใช่ไหม มีใครบ้างที่จะไม่รู้ แต่ว่า "รู้อย่างนั้น" ไม่ใช่ "ความเห็นถูก-ที่เป็น ปัญญา" เพราะฉะนั้น การฟังพระธรรม เพื่อเข้าใจ-สิ่งที่กำลังมี-ในขณะนี้.

ขณะนี้ ไม่เห็นมีอะไรที่น่าสนใจเลยไปเรียนวิชานั้น วิชานี้ ดีกว่า บางคน อาจจะคิดอย่างนั้น แต่ ไม่ว่าวิชาไหน ก็ต้องเพราะมี เห็น ได้ยินฯ มีคิดนึก วันแล้ว วันเล่า เปลี่ยนไปเรื่อยๆ ทุกอย่างเปลี่ยนไป ความคิดนึก ก็เปลี่ยนไป ไม่มีอะไรที่คงที่.

เพราะฉะนั้น สิ่งที่ประเสริฐยิ่งกว่าสิ่งอื่นใดคือ การได้รู้ว่า "พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า" ทรงเป็นบุคคลผู้เลิศ ทรงตรัสรู้อะไร และ เป็นประโยชน์แก่ผู้ที่มีโอกาสฟังพระธรรมอย่างไร แล้วเราก็เพียงแต่กราบไหว้ แล้วก็ "ขอ" ไม่ใช่กราบไหว้เปล่าๆ แต่ ขอนั่น ขอนี่ แต่ว่า สิ่งที่ขอนั้น เป็นสิ่งที่ประเสริฐ หรือเปล่า หรือว่า ประเสริฐแม้ไม่ได้ขอ แต่ ให้อยู่แล้ว

พระผู้มีพระภาคฯ ทรงแสดงพระธรรม มากกว่าใครอื่นทั้งหมด ตื่นจากบรรทมแล้ว ก็ทรงพิจารณาว่าใครจะเป็นผู้ควรได้รับฟังพระธรรมเพราะว่า ไม่ใช่ทุกคนที่จะสนใจฟัง หรือว่า ฟังแล้วเข้าใจ

แม้เพียง "ความเข้าใจ" ก็ต้องมี "เหตุ" ทุกอย่างเกิดมาได้ ก็ต้องมี "เหตุ-ปัจจัย" ที่ละเอียดยิบ แม้ "โอกาส" ที่จะได้ฟัง ก็ต้องมี "เหตุ" แม้ ฟังแล้ว "เข้าใจ" ก็ต้องมี "เหตุ" อีก นี้ พระผู้มีพระภาคฯ ทรงแสดง "ความจริง" ซึ่งทุกคน ที่กราบไหว้-นอบน้อม เคารพ-บูชาพระผู้มีพระภาคฯเหนือบุคคลใด ก็จะได้ทราบว่า เพราะทรงพระมหากรุณา ทรงแสดง "สิ่งซึ่งใครก็คิดเองไม่ได้" ทรงแสดง "สิ่งซึ่งเป็นความจริง-ที่กำลังปรากฏทุกขณะ" ให้แก่ผู้ที่ได้ฟัง ได้มีโอกาส รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดย "พระปัญญาคุณของพระองค์" ว่า เพราะ "เหตุ" นี้ อิติปิโส ภควา แม้เพราะเหตุนี้ พระผู้มีพระภาคฯ ทรงเป็น พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า

มิฉะนั้น ก็เพียงแต่ได้ยินชื่อ แต่เพราะ "เหตุ" อะไร ถ้าไม่ใช่ "พระปัญญาคุณ" ของพระองค์ที่ทำให้พระองค์เป็นผู้ที่บริสุทธิ์ หมดจด ดับกิเลสหมดแล้วยังทรง "พระมหากรุณาคุณ" ไม่ใช่หมดจดจากกิเลส เพียงพระองค์เอง แต่ยังทรงพระมหากรุณาต่อบุคคลอื่น ให้มี "ปัญญา" เพิ่มขึ้น คือ รู้ สิ่งที่ไม่เคยรู้จนกระทั่ง เห็น อกุศล เป็น อกุศลที่มีโทษ ตามความเป็นจริง และ "อบรม" คือ เจริญ-ธรรม-ฝ่ายกุศล

ซึ่ง ธรรม-ฝ่ายกุศล ไม่เคยนำทุกข์มาให้ใครทั้งสิ้น แต่ ธรรม-ฝ่ายตรงข้าม เราคุ้นเคย เราชิน เราอาจจะชอบ ถ้าเป็น "สิ่งที่ไม่ใช่กุศล" ก็นำแต่ความทุกข์มาให้โดยไม่รู้เลย

ขออนุโมทนา