นั่งสมาธิกับการได้ฌาน
อยากทราบว่า บุคคลที่นั่งสมาธิแล้ว สมาธินั้นแกร่งกล้าแล้ว เค้าจะได้ฌาน แล้วเค้าวัดกันตรงไหนครับ และสมาธิที่เป็นสัมมาสมาธินั้น เป็นสมาธิที่ประกอบด้วยกุศลธรรม ส่วนมิจฉาสมาธินั้นประกอบด้วยอกุศลธรรมใช่ไหมครับ
รบกวนขอตัวอย่างอธิบายด้วยครับ ขอบพระคุณครับ
การเจริญสมถภาวนาจิตสงบจนถึงอัปปนาฌาน เป็นเรื่องใหญ่ และยากมาก แม้ในสมัยครั้งพุทธกาล ผู้ที่จะอบรมจนบรรลุฌานเป็นสิ่งกระทำได้แสนยาก คือ ขั้นต้นจะต้องเป็นผู้ที่มีปัญญาและอบรมตามลำดับของการเจริญสมถภาวนา ที่กล่าวไว้ในวิสุทธิมรรค ตั้งแต่การละปลิโพธ การหาอาจารย์ที่มีปัญญา หาอาวาสที่เหมาะสม รู้จักอารมณ์ที่เหมาะกับจริต รู้วิธีการบริกรรมเพื่อให้จิตแนบแน่น รู้จักองค์ของฌาน เป็นต้น มิจฉาสมาธิเป็นสมาธิที่เกิดร่วมกับอกุศลจิต สัมมาสมาธิเป็นสมาธิที่เกิดร่วมกับกุศล
ผู้ที่จะอบรมเจริญสมถภาวนา จนถึงขั้นฌาน นั้น ปฏิสนธิจิตต้องประกอบด้วยปัญญา มิฉะนั้น ไม่สามารถจะเจริญสัมมาสมาธิ จนถึงขั้นฌานได้ ก่อนอื่นผู้นั้นจะต้องมีอัธยาศัยที่จะละกาม คือ เห็นโทษของความติดในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส รู้จักอกุศลในชีวิตประจำวันว่า มีมากมาย มีปัญญารู้ว่า จิต ขณะใดเป็นอกุศล จิตขณะใดเป็นกุศลและรู้ว่าอารมณ์ใดเหมาะสำหรับตนเอง ที่จะเจริญกุศลให้แนบแน่นจนถึงขั้นฌาน ซึ่งถ้าไม่ทราบ ก็ต้องมีอาจารย์ที่จะแนะนำได้ ไม่ใช่ว่าในชีวิตประจำวัน เกิดหงุดหงิดในการงาน ได้เจอแต่สิ่งที่ไม่น่าพอใจทะเลาะกับคนนั้น คนนี้ ก็จะหนีไปบวช จะหนีไปเจริญฌาน อย่างนี้ไม่ใช่ปัญญา เป็นเพียงไม่ชอบโทสะ แต่ถ้าเป็นโลภะ เท่าไรก็ไม่พอต้องการเห็นสิ่งที่สวยงาม ต้องการเสียงที่ไพเราะ ต้องการกลิ่นหอม ต้องการอาหารที่อร่อย ต้องการกระทบสัมผัสทางกายที่สบาย ถ้ายังมีความต้องการในสิ่งเหล่านี้เจริญฌานไม่ได้หรอกครับ
แต่บางคนก็คิดวิธีปฏิบัติขึ้นมาเองว่า ถ้าอย่างนั้น " ฉันก็จะไม่ดูหนัง ฟังเพลงไม่ใช้น้ำหอม ไม่กินของอร่อยๆ ไม่นอนบนที่นอนนุ่มๆ " ซึ่งก็ไม่ใช่ปัญญาที่เห็นโทษของกาม แต่เป็นการ "หนี" โดยไม่เข้าใจว่าอะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล เป็นการไม่เข้าใจอัธยาศัยของตนเอง
มีเพื่อนคนหนึ่ง ลาออกจากงาน (เขาบอกถึงจุดเบื่อของเขา) ไปอยู่ที่วัดแห่งหนึ่ง ฝึกสมาธิ (แบบไหนก็ไม่ทราบ) เมื่อได้สนทนากัน ด้วยความเป็นห่วง จึงเตือนเขาว่าระวังจะเป็นมิจฉาสมาธิ เพื่อนก็โกรธแล้วบอกว่า "เขาระลึกชาติได้ว่าเขาเคยปฏิบัติมาแบบนี้" (ไม่ต้องมาสอน..จบ) เลยไม่อยากจะสนทนากับเขาเรื่องนี้อีกนอกจากมีธุระจริงๆ จะตรงกับที่ท่านความเห็นที่ ๔ กล่าวมาหรือเปล่าค่ะ ที่ว่า "จิตขณะใดเป็นกุศลและรู้ว่าอารมณ์ใดเหมาะสำหรับตนเอง"
