ย่อมถึงความเป็นผู้มากมูนไพบูลย์ในกุศลธรรมไม่นานเลย

กราบเรียนขอคำอธิบายขยายความ จากการอ่านพระสูตรนี้

1. รู้ชัดตามความเป็นจริง - ข้อความนี้หมายถึงปัญญาขั้นไหนคะ เป็น จิต เจตสิก อะไร

2. ปรารภความเพียร - การปรารภความเพียร สิ่งนี้เจริญมาจากอะไร อะไรเป็นเหตุให้การปรารภความเพียรเกิดขึ้น

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

1. รู้ชัดตามความเป็นจริง - ข้อความนี้ หมายถึงปัญญาขั้นไหนคะ เป็น จิต เจตสิก อะไร

จากข้อความที่ยกมานั้น แสดงถึง การรู้ชัดตามความเป็นจริงของ อริยสัจ ๔ ซึ่งคำว่า รู้ชัดตามความเป็นจริง เป็นชื่อของปัญญา ซึ่งปัญญามีหลายระดับ แต่ในที่นี้ มุ่งหมาถึง ปัญญาระดับสูง ที่รู้ชัดในอริยสัจ ๔ ที่รู้ในความจริงของทุกข์ คือ ความเกิดขึ้น และดับไป ประจักษ์ตัวสภาพธรรมที่ ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา และ เป็นผู้เจริญปัญญา ที่เป็นขั้น วิปัสสนาญาณ จนถึง มรรคจิตที่รู้ชัด นิโรธ คือ พระนิพพาน ตามความเป็นจริงด้วยปัญญา และ รู้ตามความเป็นจริงของสภาพธรรม ที่ปรากฏ ทั้งที่เป็นสังขารธรรม คือ จิต เจตสิก รูป ที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา และ รู้ชัดในวิสังขารธรรม ในนิโรธ คือ พระนิพพาน ด้วยมรรคจิต และ รู้ชัดด้วยปัญญา คือ อริยมรรคมีองค์ ๘ ที่เจริญ เพราะฉะนั้น จึงมุ่งหมายถึงปัญญาระดับสูง ที่เป็นวิปัสสนาญาณ และมรรคจิต ผลจิต ที่ประจักษ์อริยสัจ ๔ ตามความเป็นจริง ครับ

ส่วนเจตสิก คือ มี อโมหเจตสิก หรือ ปัญญา เป็นประธาน ในการรู้ชัดตามความเป็นจริงพร้อมๆ กับ โสภณสาธารณะเจตสิก คือ เจตสิกที่ดีงาม ที่เกิดร่วมด้วยในขณะนั้น ที่ประกอบกัน จึงจะรู้ได้ คือ สติ หิริ ศรัทธา อโลภะ อโทสะ เป็นต้น ครับ

2. ปรารภความเพียร - การปรารภความเพียร สิ่งนี้เจริญมาจากอะไร อะไรเป็นเหตุให้การปรารภความเพียรเกิดขึ้น

ปรารภความเพียร คือ ขณะที่ ปัญญา เกิดรู้ความจริงในขณะนั้น มี วิริยเจตสิก เกิดร่วมด้วย ชื่อว่า กำลังปรารภความเพียร โดยไม่มีตัวเราที่เพียร ส่วน เหตุ ให้เกิดความเพียร ก็คือ การอบรมปัญญาขั้นการฟัง ขั้นการศึกษาพระธรรม ปัญญาที่เจริญขึ้น ก็จะทำให้เกิดปัญญา พร้อมๆ กับวิริยะในระดับต่างๆ จนถึงปัญญาที่เกิดพร้อมกับวิริยเจตสิก ที่รู้ชัดตามความเป็นจริงในสภาพธรรม ชื่อว่า ปรารภความเพียร ครับ

ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนา

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

เพราะ ได้อาศัยกัลยาณมิตร ซึ่งเป็นบุคคล ผู้มีปัญญา สูงสุด คือ พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า จึงทำให้ ได้ฟังพระธรรมคำสอนที่พระองค์ทรงแสดง เป็นไปเพื่อการอบรมเจริญปัญญา เมื่อเห็นประโยชน์ของพระธรรม ก็ย่อมจะมีความเพียร ไม่ท้อถอยในการที่จะฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมอบรมเจริญปัญญา ขัดเกลากิเลสของตนเองต่อไป ในขณะที่กุศลธรรมเกิดขึ้นเป็นไปนั้น ความเพียร ก็เป็นความเพียรที่ถูกต้อง เป็นความเพียรชอบที่เกิดพร้อมกับโสภณธรรมประการอื่นๆ มีศรัทธา หิริโอตตัปปะ เป็นต้น เมื่อปัญญาเจริญขึ้นไปตามลำดับ จนกระทั่งเจริญสมบูรณ์พร้อม ก็เป็นเหตุให้รู้ชัดตามความเป็นจริง ประจักษ์แจ้งพระนิพพานดับกิเสลได้ตามลำดับขั้น

ทั้งหมดทั้งปวงนั้น ต้องอาศัย เหตุ ที่สำคัญ คือ การฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม ฟังในสิ่งที่มีจริง ที่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

รู้ชัดตามความเป็นจริง ต้องเป็นปัญญาขั้น วิปัสสนาญาน จึงจะประจักษแจ้งธรรม และรู้ชัดว่านามธรรมรูปธรรม ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน ต้องเป็นปัญญาของคนนั้นเอง จึงจะรู้ความต่างกันของธรรมแต่ละอย่าง ที่เกิดแล้วดับ ค่ะ

ขอบพระคุณมากค่ะ ขออนุโมทนา สาธุ