กามชาดก ... วันเสาร์ที่ ๒๗ ตุลาคม ๒๕๕๕
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิสงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ
•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....•••
... สนทนาธรรมที่ ...
มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (มศพ.)
พระสูตร ที่จะนำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ
วันเสาร์ที่ ๒๗ ตุลาคม ๒๕๕๕ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ
กามชาดก (ว่าด้วยกามและโทษของกาม)
จาก... [เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ หน้าที่ ๑๔๔
(ภาพแสดงบรรยากาศการสนทนาธรรมที่มูลนิธิฯ ในวันเสาร์ที่ ๒๖ พ.ค. ๒๕๕๕)
...นำสนทนาโดย...
ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และ คณะวิทยากรมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ หน้าที่ ๑๔๔
๔. กามชาดก
(ว่าด้วยกามและโทษของกาม)
[๑๖๓๗] เมื่อบุคคลปรารถนากาม ถ้าสิ่งที่ ปรารถนาของบุคคลนั้น ย่อมสำเร็จได้ สัตว์ปรารถนา สิ่งใด ได้สิ่งนั้นแล้ว ย่อมมีใจอิ่มเอิบแท้.
[๑๖๓๘] เมื่อบุคคลปรารถนากาม ถ้าสิ่งที่ ปรารถนาของบุคคลนั้นย่อมสำเร็จได้ ครั้นสิ่งที่ ปรารถนานั้นสำเร็จ บุคคลยังปรารถนาต่อไปอีก ก็ ย่อมได้ประสบกามตัณหา เหมือนบุคคลที่ถูกลมแดด แผดเผาในฤดูร้อน ย่อมเกิดความกระหายใคร่จะดื่ม น้ำ ฉะนั้น.
[๑๖๓๙] ตัณหาก็ดี ความกระหายก็ดี ของคน พาลมีปัญญาน้อย ไม่รู้อะไร ย่อมเจริญยิ่งขึ้นทุกที เหมือนเขาโคย่อมเจริญขึ้นตามตัว ฉะนั้น.
[๑๖๔๐] แม้จะให้ทรัพย์สมบัติ ข้าวสาลี ข้าว- เหนียว โค ม้า ข้าทาสหญิงชายหมดทั้งแผ่นดิน ก็ยัง ไม่พอแก่คนๆ เดียว รู้อย่างนี้แล้วพึงประพฤติธรรม สม่ำเสมอ.
[๑๖๔๑] พระราชาทรงปราบปรามชนะทั่วแผ่น- ดิน ทรงครอบครองแผ่นดินใหญ่ มีมหาสมุทรเป็น ขอบเขต ทรงครอบครองมหาสมุทรฝั่งนี้แล้ว มีพระ- ทัยไม่อิ่ม ยังปรารถนาแม้มหาสมุทรฝั่งโน้นต่อไปอีก.
[๑๖๔๒] เมื่อยังระลึกถึงกามอยู่ตราบใด ก็ไม่ได้ ความอิ่มด้วยใจ ตราบนั้น ชนเหล่าใดบริบูรณ์ด้วย ปัญญา มีกายและใจหลีกเว้นจากกามทั้งหลาย เห็น โทษด้วยญาณ ชนเหล่านั้นแล ชื่อว่า เป็นผู้อิ่ม.
[๑๖๔๓] บรรดาความอิ่มทั้งหลาย ความอิ่มด้วย ปัญญาประเสริฐ เพราะผู้อิ่มด้วยปัญญานั้น ย่อมไม่ เดือดร้อนด้วยกามทั้งหลาย คนผู้อิ่มด้วยปัญญา ตัณหา- ย่อมกระทำให้อยู่ในอำนาจไม่ได้.
[๑๖๔๔] ไม่พึงสั่งสมกามทั้งหลาย พึงเป็นผู้มี ความปรารถนาน้อย ไม่มีความละโมบ บุรุษผู้มีปัญญา เปรียบด้วยมหาสมุทร ย่อมไม่เดือดร้อนด้วยกาม ทั้งหลาย.
[๑๖๔๕] ช่างทำรองเท้าหนังเลี้ยงชีพ เมื่อประ- กอบรองเท้า ส่วนใดควรเว้นก็เว้น เลือกเอาแต่ส่วนที่ ดีๆ มาทำรองเท้าขายได้ราคาแล้ว ย่อมมีความสุข ฉันใด เราก็ฉันนั้นเหมือนกัน พิจารณาด้วยปัญญาแล้ว ละทิ้งส่วนแห่งกามเสีย ย่อมถึงความสุข ถ้าพึงปรา- รถนาความสุขทั้งปวง ก็พึงละกามทั้งปวงเสีย.
[๑๖๔๖] คาถาทั้งหมด ๘ คาถา ที่ท่านกล่าวแล้ว ขอท่านจงรับเอาทรัพย์ ๘ พันนี้เถิด คำที่ท่านกล่าวนี้ เป็นคำยังประโยชน์ให้สำเร็จ.
[๑๖๔๗] ข้าพระบาทไม่ต้องการด้วยทรัพย์ร้อย ทรัพย์พัน หรือทรัพย์หมื่น เมื่อข้าพระบาทกล่าวคาถา สุดท้าย ใจของข้าพระบาทไม่ยินดีในกาม.
[๑๖๔๘] มาณพใดเป็นบัณฑิต กำหนดรู้ตัณหา อันยังความทุกข์ให้เกิดแล้ว นำออกได้ มาณพนี้เป็น คนดี เป็นมุนีผู้รู้แจ้งโลกทั้งปวง.
จบกามชาดกที่ ๔.
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ข้อความโดยสรุป
กามชาดก
(ว่าด้วยโทษของกาม)
พระผู้มีพระภาคเจ้า เสด็จไปทรงแสดงพระธรรมโปรดพราหมณ์ท่านหนึ่งซึ่งประสบ กับความเศร้าโศกเสียใจอย่างหนักเนื่องมาจากไร่นาเสียหายจนหมด ทำให้พราหมณ์ ท่านนี้ได้เข้าใจธรรมตามความเป็นจริง สามารถรู้แจ้งอริยสัจจธรรมถึงความเป็นพระ โสดาบันดับกิเลสได้ในระดับหนึ่ง คลายความเศร้าโศกลงได้ พระภิกษุทั้งหลายได้สนทนากันถึงพระคุณของพระองค์ที่มีต่อพราหมณ์ ว่าทรงเป็น ที่พึ่งของพราหมณ์ซึ่งเป็นผู้เต็มไปด้วยความเศร้าโศกเสียใจ จนพราหมณ์ได้รับ ประโยชน์จากพระธรรมที่พระองค์ทรงแสดงตามกำลังปัญญาของตนเอง พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ตรัสกับภิกษุทั้งหลายว่า ไม่ใ่ช่เฉพาะชาตินี้เท่านั้น ที่พระองค์ทรงเป็นที่พึ่งให้กับพราหมณ์ท่านนี้ แม้ในอดีตพระองค์ก็เคยเป็นที่พึ่งของ พราหมณ์ท่่านนี้เหมือนกัน แล้วพระองค์ก็ทรงยกเรื่องในอดีตมาแสดง คือ ใน อดีตกาลเมื่อครั้งที่พระองค์เป็นพระโพธิสัตว์ ได้เป็นมาณพศึกษาศิลปวิทยาจบจาก เมืองตักกศิลา สามารถรักษาพระราชาพระองค์หนึ่งผู้ทรงโทมนัสเสียพระทัยอย่าง ยิ่งจนประชวรเพราะอยากจะยึดพระนครเพิ่มอีก แต่ก็ไม่สามารถที่จะทรงกระทำได้ เนื่องจากไม่สามารถทราบได้ว่าพระนครที่ต้องการนั้น อยู่ ณ ที่ใด โดยมาณพกราบทูล ชี้ให้เห็นถึงสาเหตุของการโทมนัสเสียพระทัยจนประชวรก็มาจากตัณหาความอยาก ความต้องการ พร้อมทั้งแสดงให้เห็นถึงโทษของกาม ไม่ควรตกอยู่ในอำนาจตัณหา เพราะตัณหา เมื่อเกิดมากขึ้นๆ ย่อมไม่ปล่อยให้พ้นจากอุบายทั้งสี่ไปได้ มาณพ ได้แสดงธรรมถวายแด่พระราชา (ดังที่ปรากฏในพระคาถา) จนเป็นเหตุให้พระราชา หายจากอาการประชวร และยังได้กราบทูลเตือนให้พระราชาเป็นผู้ไม่ประมาท ส่วน ตนเองก็กราบทูลลาพระราชา ออกบวชเป็นฤาษี อบรมเจริญฌาน เป็นผู้มีพรหมโลก เป็นที่ไปในเบื้องหน้า
แสดงให้เห็นว่า ในครั้งก่อนนั้น พระองค์ก็เคยเป็นที่พึ่งให้กับพราหมณ์ท่านนี้มาแล้ว ซึ่งพระราชาในครั้งนั้น ได้มาเป็นพราหมณ์ท่านนี้ในครั้งนี้ ส่วนมาณพผู้รักษาพระราชา คือ พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า.
ขอเชิญคลิกฟังคำบรรายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่นี่ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ
โลภะที่เป็นปกติและโลภะที่ไม่เป็นปกติ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
